آیا ویتامین دی برای پیشگیری از پوکی استخوان موثر می باشد ؟ قطعا کمبود ویتامین دی برای پوکی استخوان موثر می‌باشد. علائم پوکی استخوان خاموش است و بروز آن تا پیشروی بیماری به تعویق می‌افتد. تنها علت پوکی استخوان داشتن سن بالا نبوده و این بیماری می‌تواند فرد را در هر ردۀ سنی درگیر کند. توجه به جبران کمبود ویتامین D‌ یک اقدام مناسب در درمان پوکی استخوان تلقی می‌شود.

استخوان‌های شما چقدر محکم است؟ ممکن است تا زمانی که یک اتفاق ساده مانند بستن بند کفش و یا باز کردن پنجره موجب شکستگی استخوان شما شود، به این موضوع بی توجه باشید. شکستگی از شایع ترین علائم پوکی استخوان می‌باشد. پوکی استخوان به معنای کم شدن میزان تراکم استخوانی است.

 در باور عموم داشتن سن بالا و کمبود ویتامین D را علت پوکی استخوان می‌دانند. با این وجود این بیماری می‌تواند افراد را در تمامی سنین درگیر کند. بهتر است پیشگیری و درمان پوکی استخوان را از سنین نوجوانی و جوانی جدی بگیرید. فیتولند برای پیشگیری و درمان پوکی استخوان مطالعه این مقاله را به تمامی گروه های سنی و اقشار جامعه توصیه می‌کند.

پوکی استخوان چیست و چه ارتباطی با ویتامین دی دارد ؟

کم شدن تراکم استخوان و از دست رفتن مواد معدنی آن، علت پوکی استخوان است. استخوان برخلاف ظاهر صاف و ساده‌اش، ساختاری پیچیده دارد که چندان محکم و یک دست نبوده و متشکل از دو بافت متراکم و اسفنجی است. مشکلات ناشی از پوکی استخوان با توجه به شرایط گوناگون و سن بیمار می‌تواند متفاوت باشد.

در برخی افراد پوکی استخوان عواقبی موقتی داشته و در برخی دیگر به خصوص در افراد مسن‌تر، مشکلات شدیدتری را ایجاد می کند. دردهای طولانی، تغییر شکل اندام‌ها، اختلالات حرکتی و لخته شدن خون از عوارض شکستگی استخوان است.

بر طبق برآوردهای سازمان بهداشت جهانی(WHO) تا سال 2050، پوکی استخوان به یکی از مهمترین معضلات بهداشتی قاره آسیا تبدیل می‌شود. بنا بر آمار رسمی این سازمان 40 درصد از زنان و 10 درصد از مردان در طول زندگی خود به این بیماری دچار می‌شوند.

 تا سنین 75 سالگی، شیوع پوکی استخوان در زنان 4 برابر بیشتر از مردان می‌باشد. اما پس از این سن میزان شیوع یکسان می‌شود. در ایران 47 درصد زنان و 44 درصد مردان بالای 50 سال دچار کمبود تراکم استخوانی هستند.

نقش ویتامین D در پوکی استخوان چیست ؟

میزان ویتامین D بدن در استحکام استخوان‌ها و درمان پوکی استخوان نقش مهمی دارد. زیرا عملکرد اصلی ویتامین D کمک به جذب کلسیم در بدن می‌باشد. کلسیم برای استحکام استخوان‌ها اهمیت دارد. همچنین ویتامین D سبب بهبود نیروی عضلانی و کاستن فشار از روی استخوان‌ها می‌شود. ویتامین D، ویتامین خورشیدی نیز نامیده می‌شود. نور خورشید منبع اصلی تامین کننده ویتامین D است.

کمبود کلسیم و کمبود ویتامین D  می‌توانند سبب پوکی استخوان و نرمی و شکنندگی استخوان‌ها شوند که در کودکان با نام نرمی استخوان و در بزرگسالان با نام پوکی استخوان شناخته می‌شود. شکنندگی و پوکی استخوان‌ها در صورت کمبود ویتامین D تا حد 31% افزایش یابد. بنابراین احتمال بروز علائم پوکی استخوان پس از شدت گرفتن بیماری به مراتب بیشتر است.

یک  تحقیق بر روی نمونه استخوان افراد 60-57 سال انجام شد. در طی این تحقیق مشخص گردید که با وجود آنکه تعدادی از آزمایش شوندگان به دلایلی دارای میزان کمتری از ویتامین D در بدن خود بودند، اما در سلامتی کامل به سر می‌بردند.

بنابراین می‌توان گفت که  کمبود این ویتامین فقط با کاهش تراکم استخوان ارتباط ندارد. بلکه با تغییر در ساختار سلول‌های استخوانی، به نامهای “استئوکلاست” و “استئوبلاست” همراه است. در این افراد کمبود ویتامین D علت پوکی استخوان است.

افزایش سن از علل دیگر پوکی استخوان می‌باشد. زیرا با افزایش سن سلول‌های استخوانی با نام استئوکلاست‌ها، دیگر بافت استخوان را ترمیم نمی‌کنند.  همین امر سبب تسریع در امر پوکی استخوان می‌شود.

مطابق تحقیقات انجام شده در جهان از هر سه زن، یک نفر و از هر پنج مرد، یک نفر در طول زندگیش بعد از سن 50 سالگی علائم پوکی استخوان را تجربه خواهدکرد. ‌توازن سطح ویتامین D در بدن نه تنها تراکم استخوان‌ها را بهبود می بخشد، بلکه باعث بهبود کیفیت استخوان‌ها و درمان پوکی استخوان می‌شود.

چگونه ویتامین D باعث درمان پوکی استخوان می‌شود

حالا متوجه شدید که نقش ویتامین D در پوکی استخوان چیست ؟ بله دقیقا. کمبود ویتامین دی باعث پوکی استخوان می‌شود. ویتامین دی محلول در چربی است که باعث افزایش جذب کلسیم و فسفر از روده ها شده و با کاهش دفع کلسیم و فسفر از کلیه ها به سلامت و استحکام بیشتر استخوان ها کمک می کند. از سوی دیگر با تنظیم میزان جذب مناسب کلسیم و فسفر در بدن، رشد استخوان ها به درستی انجام می‌شود.

ارتباط مستقیم پوکی استخوان با کمبود ویتامین D

اهمیت دریافت ویتامین D در پیشگیری از پوکی استخوان بالا است. همان طور که اشاره شد پوکی استخوان یک بیماری خاموش است. علائم این بیماری تا زمانیکه به علت بروز حادثه‌ای هرچند خفیف، ترک یا شکستگی در استخوان ایجاد نشود، قابل مشاهده نیست.

به همین دلیل لازم است در افراد در معرض خطر، قبل از بروز علائم، تست سنجش تراکم استخوان انجام شود. پی بردن به بیماری در مراحل اولیه برای درمان پوکی استخوان بسیار حیاتی است. تراکم سنجی استخوان یا اسکن DEXA می‌تواند ابتلا به پوکی استخوان و یا میزان ریسک ابتلا به این بیماری را تعیین کند.

شیوۀ معمول سنجش تراکم استخوان در دنیا و در ایران جذب سنجی اشعه X یا انرژی دوگانه یا DEXA بوده که از بهترین شیوه‌های آزمایش و بیماریابی است. در این روش ساده و سریع بهترین نتایج نشان داده شده و به راحتی میزان ریسک شکستگی تعیین می‌شود.

در طی این آزمایش، بیمار چند دقیقه بر روی یک تخت دراز کشیده و یک تصویربردار مکانیکی از روی بدن او بدون لمس‌کردن عبور می‌کند. میزان اشعه‌ای که در طی این فرآیند با بدن بیمار برخورد می‌کند، یک دهم مقداری است که در یک اسکن معمولی قفسه سینه توسط بیمار دریافت می‌شود.

چه کسانی به مکمل ویتامین D نیاز دارند ؟

ویتامین دی برای پیشگیری و درمان پوکی استخوان ضروری است. کمبود ویتامین D یک علت پوکی استخوان است. بنابراین افرادی که ویتامینD  کافی دریافت نمی‌کنند مجبور به استفاده از مکمل ها هستند:

– نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند. زیرا شیر مادر منبع ضعیفی از ویتامینD است.

– افراد مسنی که وقتی در معرض خورشید قرار می‌گیرند به اندازه دوران جوانی ویتامین D جذب نمی‌کنند و کلیه‌های آنها توان تبدیل ویتامین D  را به حالت قابل جذب آن ندارد.

– افراد دارای پوست تیره. زیرا پوست تیره قابلیت تولید ویتامینD کمتری را از طریق نور خورشید دارد.

– افرادی که بیماری کرون ( التهاب روده) یا بیماری سلیاک ( اختلال خود ایمنی روده ) را دارند و قادر به تنظیم متعادل سطح چربی در بدن نیستند. زیرا ویتامین D برای جذب نیاز به چربی دارد.

– افراد چاق و دارای اضافه وزن که اغلب دچار کمبود ویتامین D هستند. زیرا مقدار زیادی از ویتامین D در بدن افراد چاق، توسط چربی احاطه شده و از ورود آن به خون جلوگیری می‌کند.

– افرادی که عمل بای پس معده ( برداشتن قسمتی از معده ) را انجام داده‌اند. زیرا ممکن است آن قسمت از معده که به فرایند متابولیسم ویتامین D مربوط می‌شود، در جراحی برداشته شده باشد.

چه مقدار ویتامین D برای درمان پوکی استخوان مورد نیاز است؟

علائم پوکی استخوان پس از پیشرفت این بیماری بروز می‌کند. بنابراین انجام آزمایش خون بهترین روش برای اطمینان از دریافت ویتامین D مورد نیاز توسط بدن یا وجود کمبود ویتامین D در بدن است. از این طریق می‌توان به علت پوکی استخوان پی برد. پس از آن پزشک معالج بر اساس نتیجه آزمایش، مقدار مورد نیاز ویتامین D را برای بیمار تجویز می‌کند که در درمان پوکی استخوان موثر خواهد بود.

بعلاوه تمامی مردان بالاتر از 65 سال و زنان یائسه و افراد تحت درمان با استروئید (کورتون) باید روزانه حداقل 800 میلی گرم ویتامین D مصرف کنند. به طور کلی مصرف 2000 واحد بین المللی ویتامین D به طور روزانه بی‌خطر است.

منابع غذایی ویتامین D :

جمعیتی بالغ بر 1 میلیارد نفر در جهان دارای کمبود ویتامین دی هستند. کمبود این ویتامین با تغییر سبک زندگی و افزایش زندگی آپارتمانی و شهری بیشتر از گذشته نیز شده است. کمبود این ویتامین باعث پوکی استخوان می شود. علاوه بر این بیماری می‌تواند باعث بیماری های کلیوی، دیابت، بیماری های قلبی و التهاب روده و حتی زوال عقل نیز بشود.

برای تامین ویتامین دی کافی است منابع غذایی گیاهی و حیوانی را به اندازه مصرف کنید و در معرض نور خورشید قرار گیرید.

افرادی که کمبود ویتامین D دارند می‌توانند با داشتن رژیم غذایی غنی از ویتامین D  شامل غذاهای دریایی، ماهی و یا خوراکی‌های غنی شده با ویتامینD ، این کمبود را جبران کنند. بهترین منبع برای دریافت ویتامین D مورد نیاز بدن، فرآورده‌های کلسیم غنی شده با ویتامین D هستند. همچنین این بیماران برای درمان پوکی استخوان می‌توانند از مکمل‌های ویتامین D موجود در بازار استفاده کنند.

 بهترین منبع غذایی سرشار از ویتامین D  روغن ماهی می‌باشد. ماهی های چرب مانند سالمون و ماهی تن، می‌توانند منابع خوبی برای دریافت ویتامین D  باشند. زرده تخم مرغ ، جگر گاو، لبنیاتی مانند شیر غنی شده، ماست، کره و پنیر همگی منابع توصیه شده می‌باشند.

همچنین در میان حبوبات نخود منبعی غنی از کلسیم است که مصرف آن در همه سنین به ویژه در سنین رشد استخوان ها و دندان ها توصیه می شود. ترکیب شیر و عسل طبیعی نیز معجونی معجزه گر در درمان پوکی استخوان می باشد. بر اساس تحقیقات عسل نقش یک حامل برای رساندن مواد مغذی به بدن را ایفا می کند. همچنین عسل سبب جذب بیشتر کلسیم موجود در شیر می شود. بنابراین خواص شیر که منبعی غنی کلسیم است در ترکیب با عسل طبیعی مضاعف می شود.

مکمل های ویتامین D  به صورت D2 و D3 در دسترس می باشند که هر دو مدل در بدن به طور یکسانی موثر بوده و محافظت لازم جهت درمان پوکی استخوان را فراهم می کنند.

سخن پایانی

صرف نظر از علت پوکی استخوان روش کلی برای محافظت از بافت استخوانی در تمامی سنین، انجام تمرینات ورزشی به طور منظم، تغذیه غنی و صحیح و سبک زندگی سالم است. به منظور درمان پوکی استخوان و بهبود این بیماری، انجام فعالیت‌های ورزشی که شامل فعالیت پاها و استخوان‌های تحمل کننده وزن بدن بوده و انجام فعالیتها‌ی کشاورزی و باغبانی و ورزش‌های هوازی همچون پیاده‌روی بسیار مفید خواهد بود.

فیتولند مطالعه مقاله علائم پوکی استخوان و هر آنچه در مورد درمان پوکی استخوان باید بدانید را به شما عزیزان نوصیه می‌کند.

منبع:

https://www.healthline.com

PN:0112