با ناسازگاری خونی مادر و جنین یا ناسازگاریRh ، پادتن‌های منتقل از خون مادر به خون جنین در طی بارداری وارد می‌شوند. همین امر سبب تخریب گلبول‌های قرمز جنین یا ایجاد کم خونی همولیتیک می‌شود. اکثریت انسان‌ها دارای Rh مثبت بوده و برخی از افراد Rh منفی دارند. این موضوع به خودی خود مشکلی ایجاد نمی‌‌کند. اما اگر مادر دارای Rh منفی و جنین Rh مثبت باشد؛ ناسازگاری خونی مادر و نوزاد رخ خواهد داد.
ناسازگاری خونی پدر و مادر با چه مشکلاتی برای جنین همراه است؟ در ادامه فیتولند به پرسش مذکور پاسخ خواهد داد و شما را با اختلالات خونی بین مادر و جنین بیش‌تر آشنا خواهد نمود.
ناسازگاری Rh یا ناسازگاری خونی مادر و جنین چیست؟
هنگامی که یک مادر و کودکش دارای پروتئین‌های متفاوتی از Rh باشند، دچار ناسازگاری Rh جنین و مادر می‌شوند. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که یک مادر دارای Rhمنفی و جنینش Rh مثبت داشته باشد. این امر”کم خونی همولیتیک” را به دنبال خواهد داشت.
Rh یک پروتئین خاص بوده که بر روی سطح سلول‌های قرمز خون یافت می‌شود. همانند گروه خونی، افراد عامل Rh را نیز از والدین خود به ارث می‌برند. Rh منفی بدین معناست که افراد این پروتئین را ندارند.
ناسازگاری خونی مادر و نوزاد چگونه بر بارداری تأثیر می‌گذارد؟
پس از تعیین نوع گروه خونی و مثبت یا منفی بودن آن، عامل Rh مشخص می‌شود. به‌عنوان مثال، گروه خونی +AB دارای Rh مثبت است. این مورد معمولاً هنگام تولد در پرونده پزشکی افراد ذکر می‌شود. عامل Rh به طور مستقیم بر سلامتی تأثیر نمی‌‌گذارد. اما در دوران حاملگی موضوع تأثیرگذار و مهمی است.
اگر یک مادر دارای Rh منفی و کودک او Rh مثبت باشد، بدن مادر به پروتئین Rh مثبت جنین به‌عنوان یک جسم خارجی واکنش نشان خواهد داد. به دنبال این ناسازگاری، سیستم ایمنی بدن نوزاد دچار مشکل خواهد شد.
در دوران بارداری ممکن است شرایطی پیش بیاید که موجب شود سلول‌های خونی نوزاد از جریان خون مادر عبور کنند. در این صورت سیستم ایمنی بدن مادر، آنتی‌بادی‌هایی (پادتن‌ها) را در برابر گلبول‌های قرمز کودک تولید می‌کنند. آنتی‌بادی‌ها بخشی از سیستم ایمنی بدن هستند که مواد خارجی را از بین می‌برند. این آنتی‌بادی‌های تولید شده از طریق جفت وارد بدن جنین شده و به گلبول‌های قرمز جنین حمله می‌کنند.
علائم ناسازگاری خونی مادر و جنین، ممکن است خفیف و یا حتی تهدیدکننده حیات باشد. هنگامی‌که آنتی‌بادی‌های تولید شده به گلبول‌های قرمز جنین حمله می‌کنند، ﺑﻴﻤﺎري ﻫﻤﻮﻟﻴﺘﻴﻚ ﺟﻨﻴﻦ و ﻧﻮزاد ایجاد می‌شود. این بیماری تخریب گلبول‌های قرمز جنین را به دنبال خواهد داشت. در پی این تخریب “بیلی‌روبین (bilirubin)” در خون ایجادشده و در رگ‌ها جریان پیدا می‌کند.
بیلی‌روبین یک ماده شیمیایی است که از تجزیه گلبول‌های قرمز ایجاد می‌شود. اگر میزان بیلی‌روبین بیش از حد بالا باشد؛ نشان می‌دهد که کبد در کارکرد خود دچار مشکل شده است. اگر سطح بیلی‌روبین جنین پس از تولد بالا باشد، در نوزاد علائم زیر بروز می‌کند:
- خواب‌آلودگی
- کاهش توان عضلانی
- یرقان یا زردی که در این حالت پوست صورت و سفیدی چشم‌ها زرد می‌شوند.
این علائم پس از درمان کامل ناسازگاری خونی مادر و نوزاد از بین می‌روند.
چه کسانی در معرض کم خونی همولیتیک قرار دارند؟
مادری که Rh منفی داشته باشد و کودک او با Rh مثبت یا نامعلوم باشد، در معرض خطر ناسازگاریRh قرار می‌گیرند. با این حال، با توجه به درصد کم افراد دارایRh منفی، این موضوع اغلب به ندرت پیش می‌آید. درصد پراکندگی انواع گروه‌های خونی به صورت زیر است:
بدن برای ایجاد آنتی‌بادی نیاز به زمان دارد. بنابراین در اولین زایمان، برای نوزادان مشکلی پیدا نمی‌شود. مگر این‌که مادر به علت سابقه قبلی سقط جنین، نسبت به Rh مثبت در بارداری قبلی حساس شده و به دنبال ناسازگاری Rh، بدنش آنتی‌بادی تولید کرده باشد.
در برخی موارد انجام آزمایش “آمنیوسنتز” باعث ناسازگاری خونی مادر و نوزاد و یا کم خونی و در نتیجه تولید آنتی‌بادی توسط مادر می‌شود. در این آزمایش، دکتر با استفاده از یک سرنگ از کیسه آب اطراف نوزاد نمونه‌برداری می‌کند. از این نمونه برای بررسی مشکلات احتمالی جنین استفاده می‌شود.
ناسازگاری خونی مادر و جنین چگونه تشخیص داده می‌شود؟
معمولاً با اولین مراجعه مادر به پزشک در دوران بارداری، آزمایش تعیین وضعیت Rh انجام می‌گیرد. اگر مادر Rh منفی باشد، ممکن است آزمایش برای پدر جنین نیز انجام شود. اگر پدر نیز دارای Rh منفی باشد، جای نگرانی وجود نخواهد داشت. زیرا در این صورت Rh جنین هم منفی خواهد بود. اما درصورتی‌که پدر جنین دارای Rh مثبت باشد، پزشک به بررسی شرایط این ناسازگاری خواهد پرداخت.
عوارض ناشی از کم خونی همولیتیک چیست؟
در موارد شدید احتمال بروز عوارض بسیار جدی هم‌چون موارد زیر ممکن است:
- تشنج
- کم‌خونی
- وجود ورم در نوزاد
- آسیب مغزی به کودک
- نارسایی قلبی و مرگ نوزاد
- مشکل در عملکرد ذهنی، حرکتی، شنیدن و صحبت کردن
سخن پایانی
ناسازگاری خونی مادر و جنین یا ناسازگاریRh در صورتی پدید می‌آید که عامل Rh مادر منفی و جنین مثبت باشد. در نتیجه بدن مادر به پروتئین Rh مثبت جنین به‌عنوان یک جسم خارجی واکنش نشان خواهد داد. به دنبال این ناسازگاری، سیستم ایمنی بدن جنین دچار مشکل خواهد شد.
کم خونی همولیتیک توسط پزشک متخصص تشخیص داده می‌شود. در کشورهایی که مراقبت‌های پزشکی در بارداری به‌خوبی صورت می‌گیرد، ناسازگاری خونی مادر و نوزاد به ندرت باعث ایجاد عوارض جدی یا مشکل اساسی می‌شود. توصیه می‌کنیم مراقبت‌های بارداری در سه ماهه اول را جدی بگیرید.
PN:0191
منبع:
مطلب جالب و جدیدی بود. ممنون از این همه اطلاعات خوب که در اختیار ما میذارین
مطلب بسیار جدید و جالبی بود. سایتتون هم عالیه. مرسی
مطلب کاملا جذاب و به روزی بود. ممنون از سایت خوب و کارشناساتون