درمان زخم پای دیابتی یکی از موارد اورژانس پزشکی است. زیرا تعویق در درمان آن می‌تواند منجر به قطع عضو شود. نوع درمان بر اساس انواع زخم پای دیابتی متفاوت خواهد بود. زخم پای دیابتی، یک عارضه رایج در دیابت کنترل نشده است که در اثر شکستن بافت پوست ایجاد می‌شود. معمولا زخم پای دیابتی، زیر انگشت بزرگ پا ایجاد می‌شود که می‌تواند تا بافت استخوانی هم، پیش‌روی کند. ریسک ابتلا به زخم پای دیابتی در تمامی افراد مبتلا به دیابت وجود دارد. اما مراقبت‌های مناسب از پاها در کنار کنترل قند خون می‌تواند از بروز این عارضه جلوگیری کند.
نوع درمان مناسب برای زخم‌ پای دیابتی به علل ایجاد آن بستگی دارد. در صورتی‌که مبتلا به بیماری دیابت و یا حتی پیش دیابت هستید و در پاهای خود احساس درد و ناراحتی دارید؛ آن را با پزشک خود به منظور اطمینان از عدم وجود زخم در میان بگذارید.

تشخیص علائم زخم پای دیابتی

از اولین علایم زخم پای دیابتی ، ترشحات پوست پا است که می‌تواند سبب لکه‌دار شدن جوراب‌ها یا حتی نشت‌کردن در کفش شود. تورم غیر معمول، تحریک، قرمزی و بو از یک پا یا هر دو پا نیز از علائم اولیه انواع زخم پای دیابتی است. یک نشانه مهم و جدی در این بیماری، سیاه شدن بافت اطراف زخم می‌باشد. این سیاهی به خاطر عدم وجود جریان خون سالم در ناحیه اطراف زخم است. قانقاریا که به علت مرگ بافت در اثر عفونت ایجاد می‌شود، به صورت جزئی و کلی می‌تواند در اطراف زخم ایجاد شود. در این حالت آن قسمت پا، متعفن، دردناک و حتی دچار بی‌حسی می‌شود.
خوب است بدانیم که علائم زخم‌ پای دیابتی همیشه آشکار نیستند. گاهی اوقات علائم بیماری تا زمانی که زخم عفونی نشود، آشکار نمی‌شود. درصورتی‌که هرگونه تغییر رنگ پوست (به ویژه بافتی که سیاه شده)، احساس درد یا سوزش در پای خود داشتید، حتما با پزشک خود در این خصوص صحبت کنید.

انواع زخم پای دیابتی

درجه بندی زخم پای دیابتی به 4 گروه تقسیم می‌شود که با یک مقیاس 0 تا 3 تشخیص داده می‌شود. درجه بندی زخم پای دیابتی به صورت زیر است:

درجه صفر : بدون زخم، اما در معرض خطر و از مراحل اولیه زخم پای دیابتی است.

درجه یک : در حال حاضر زخم است، اما هیچ عفونتی ندارد.

درجه دو : زخم عمیق است و مفاصل و عصب‌ها را درگیر کرده است.

درجه سه : وجود زخم‌های گسترده یا دمل‌های عفونیژ

علل ایجاد زخم پای دیابتی

این بیماری اغلب به دلایل زیر ایجاد می‌شود:

1- گردش خون ضعیف :

گردش خون ضعیف از بیماری‌های عروقی است که در آن، خون به طور موثر در پاها جریان نمی‌یابد. گردش خون ضعیف می‌تواند درمان زخم پای دیابتی را با تاخیر مواجه کند.

2- قند خون بالا (هایپرگلیسمی):

سطح بالای قند خون، می‌تواند روند درمان زخم پا را کاهش دهد. بنابراین مدیریت قند خون در درمان این بیماری امری مهم و حیاتی است.

3- آسیب عصبی:

آسیب عصبی یکی از عوارض طولانی مدت دیابت است که حتی می‌تواند منجر به از دست دادن حس در پاها شود. اعصاب آسیب دیده ممکن است در ابتدا، تنها حس درد و خارش داشته باشند. آسیب عصبی، حساسیت پا به درد را کاهش می‌دهد و می‌تواند موجب ایجاد خراش‌های بدون درد شود كه در صورت عدم توجه، به زخم پای دیابتی تبدیل می‌شوند.

4- ایجاد زخم و خراش در پا:

خشکی پوست در دیابت شایع است. بنابراین پاهای افراد دیابتی ممکن است بیشتر در معرض ترک خوردن باشد. به همین دلیل امکان ایجاد زخم‌ و خونریزی در این افراد وجود دارد. بنابراین مصرف روغن‌های گیاهی و یا کرم‌های رفع ترک پا می‌تواند بسیار مفید و پیشگیرانه باشد.

عوامل خطر برای زخم پای دیابتی

همه افراد مبتلا به دیابت در معرض خطر ابتلا به این بیماری هستند که می‌تواند علل مختلفی داشته باشد. برخی از عوامل خطرساز در ایجاد انواع زخم پای دیابتی عبارتند از:

کفش‌های نامناسب و یا با کیفیت پایین
عدم رعایت بهداشت پا (عدم شستشوی منظم پاها)
اصلاح نادرست ناخن پا
مصرف الکل
مشکلات بینایی در دیابت (برخورد با اشیا و ایجاد زخم)
بیماری قلبی
بیماری کلیوی
چاقی
مصرف دخانیات (زیرا سبب اختلال در گردش خون می‌شود)

لازم به توضیح است، زخم‌ پای دیابتی در مردان مسن شیوع بیشتری دارد.

درمان قطعی زخم پای دیابتی

پیشگیری از ایجاد زخم بهتر از درمان زخم پای دیابتی است. پس همیشه مراقب باشید پوست پا دچار زخم و خراشیدگی نشود. در صورت ایجاد زخم پای دیابتی، فشار ناشی از راه رفتن می‌تواند عفونت را بدتر کند و باعث شود زخم گسترش یابد. برای افرادی که دارای اضافه وزن هستند، فشار اضافی ممکن است باعث درد و زخم مداوم شود. عفونت یک عارضه جدی زخم پای دیابتی است. در صورت بروز عفونت، این بیماری یک اورژانس پزشکی است و باید فوری درمان شود. همه عفونت‌ها به یک شیوه و با یک نوع آنتی بیوتیک درمان نمی‌شوند.
بهتر است بافت اطراف زخم به یک آزمایشگاه ارسال شود تا مشخص شود کدام یک از آنتی بیوتیک‌ها در درمان این نوع زخم پای دیابتی کاربرد دارد. اگر پزشک شما تشخیص یک عفونت جدی را بدهد، ممکن است از اشعه ایکس برای تشخیص عفونت استخوانی نیز استفاده شود.

روش های جلوگیری از ابتلا به زخم پای دیابتی

با استفاده از روش‌های زیر می‌توان از ابتلا به عفونت انواع زخم پای دیابتی جلوگیری کرد:

– شستشوی منظم پاها
– ضد عفونی کردن پوست اطراف زخم
– خشک نگهداشتن محل زخم با تعویض مرتب پانسمان
– استفاده از پانسمان کلسیم آلژینات، برای مهار رشد باکتری‌ها

داروهای مناسب برای درمان زخم پای دیابتی

گاهی اوقات حتی با حذف فشار بر روی پا و موارد پیشگیرانه نیز بیمار دچار زخم پای دیابتی می‌شود. در این زمان ممکن است برای درمان از آنتی بیوتیک‌ها، داروهای ضد پلاکت یا داروهای ضد انعقاد استفاده شود.

استفاده از روش‌های جراحی

معمولا برای درمان زخم پای دیابتی از جراحی استفاده نمی‌شود. با این حال، اگر هیچ روش درمان دیگری نتواند به درمان یا رفع عفونت کمک کند، جراحی راهی است که می‌تواند باعث جلوگیری از پیشرفت زخم یا قطع عضو شود.

چه زمانی باید به دکتر مراجعه کرد؟

اگر متوجه شدید که گوشت اطراف پای شما سیاه شده یا دچار بی‌حسی شده است؛ باید فورا به پزشک مراجعه کنید. زیرا خطر ابتلا به انواع زخم پای دیابتی در این حالت زیاد است.
اگر مشکل خود را درمان نکنید، زخم پای دیابتی می‌تواند ایجاد آبسه کرده و در نواحی دیگر مانند روی پاها گسترش یابد. در این مرحله، زخم پای دیابتی اغلب توسط جراحی، قطع عضو یا پیوند پوست از دست رفته با پیوند‌های مصنوعی پوست درمان می‌شود.

سخن پایانی

اگر مبتلا به زخم پای دیابتی شدید، خیلی نگران نشوید چرا که در صورت مراجعه به موقع به پزشک، درمان زخم پای دیابتی امکان پذیر خواهد بود.
به همین منظور درصورتی‌که شما دارای دیابت هستید هرگاه متوجه درد یا زخم بر روی پای خود شدید، بلافاصله به پزشک مراجعه نمایید، زیرا عدم درمان به موقع می‌تواند، باعث بروز عفونت شود. درمان عفونت بسیار مشکل است و عفونت‌هایی که به درمان جواب نمی‌دهند ممکن است منجر به قطع عضو شوند.
اگر قند خون فرد بالا باشد و فشار ثابتی بر روی زخم وجود داشته باشد؛ ممکن است بهبود زخم‌ پای دیابتی چندین هفته طول بکشد. گاهی اوقات بسته به این‌که بیمار به کدامیک از انواع زخم پای دیابتی مبتلا شده باشد؛ ممکن است نیاز به بستری در بیمارستان وجود داشته باشد.
داشتن یک رژیم غذایی مخصوص افراد دیابتی و کم کردن فشار وارد بر پا، موثرترین راه برای کمک به درمان این بیماری است. هنگامی که علائم زخم پای دیابتی بهبود پیدا کرد؛ با استفاده از مراقبت‌های پیشگیرانه می‌توان از شکل‌گیری و پیشرفت مجدد آن جلوگیری کرد.

منبع:

www.healthline.com

PN:0190