سندرم تنگی نفس در نوزادان

سندرم تنگی نفس در نوزادان نارس یکی از سندرم‌های شایع برای این نوزادان‌ است. از علائم سندرم تنگی نفس در نوزادان وجود ته‌رنگ آبی در پوست نوزاد است. از رایج‌ترین شیوه‌های درمان سندرم تنگی نفس در نوزادان اکسیژن‌رسانی می‌باشد.

پس از 40 هفته بارداری، جنین کامل شده و در این مدت زمان، اندام‌های جنین به رشد کامل خود می‌رسند. اما اگر نوزاد زودتر از موعد به دنیا بیاید؛ ممکن است ریه‌ها به طور کامل رشد نکرده و عملکرد درستی نداشته باشند. سندرم تنگی نفس در نوزاد یا RDS ممکن است در نوزادانی که ریه‌هایشان به رشد کامل نرسیده است؛ اتفاق بیفتد.

این سندرم در نوزادان نارس بسیار شایع می‌باشد. نوزاد مبتلا به این سندرم به سختی می‌تواند تنفس طبیعی داشته و نیاز به درمان و مراقبت دارد.

در ادامه فیتولند به علائم سندرم تنگی نفس در نوزادان و علل ایجاد کننده و روش‌های پیشگیری از این سندرم می‌پردازد. با ما همراه باشید.

علل ایجاد تنگی نفس در نوزادان

سورفکتانت‌ها مواد شیمیایی فعال در سطح ریه‌ها هستند که باعث منبسط و منقبض شدن ریه‌ها می‌گردند. همچنین به باز نگه داشتن کیسه‌های هوایی کوچک به نام “آلوئول“ در ریه‌ها کمک می‌کنند. از علائم سندرم تنگی نفس در نوزادان همین کمبود سورفکتانت در ریه‌های نوزاد است.

مهم‌ترین علل این سندرم در نوزادان نارس کمبود سورفکتانت است که می‌تواند باعث بروز مشکلات ریوی و تنفسی  در آنان شود. گاهی این سندرم (RDS) می‌تواند به دنبال مشکلات رشدی در نوزاد بروز نماید. مشکلات مادرزادی نوزاد هم می‌تواند از علل این تنگی نفس باشد.

چه نوزادانی بیشتر در معرض خطر هستند؟

نوزادان نارس که زودتر از موعد به دنیا می‌آیند؛ با ریسک بالاتری در مقابل ابتلا به این سندرم مواجه هستند. مخصوصا نوزادانی که زیر 28 هفته دوران بارداری متولد می‌شوند. عوامل خطرساز دیگر شامل موارد زیر می‌باشند:

• تنگی نفس یا “RDS” در خواهر یا برادر نوزاد
• چندقلو بودن
• خون‌رسانی ناقص به نوزاد در هنگام به دنیا آمدن
• سزارین
• دیابت مادرزادی

علائم سندرم تنگی نفس در نوزادان

یک نوزاد به طور معمول در زمان کوتاهی بعد از تولد و گاهی تا 24 ساعت بعد از تولد علائم تنگی نفس را بروز می‌دهد. در این صورت سریعا به درمان سندرم تنگی نفس در نوزادان نیاز دارید. این نشانه‌ها شامل موارد زیر است:

صدای خرخر در هنگام تنفس

باز شدن سوراخ‌های بینی

ته رنگ آبی پوست نوزاد

تنفس سریع و سطحی

کاهش ادرار

چگونگی تشخیص سندرم تنگی نفس

اگر پزشک مشکوک به بیماری سندرم تنگی نفس (RDS) در یک نوزاد شود؛ دستور انجام آزمایشاتی را به منظور تشخیص عفونت‌هایی که باعث ایجاد این مشکل تنفسی شده‌اند؛ می دهد. همچنین عکس‌برداری از ریه‌ها و آنالیز گازهای خون جهت بررسی سطح اکسیژن در خون نیز انجام می‌پذیرد.

درمان تنگی نفس نوزادی

زمانی که یک نوزاد نارس با علائم سندرم تنگی نفس در نوزادان متولد می‌شود؛ معمولا نوزاد را فورا در بخش مراقبت‌های ویژه نوزادان ( NICU ) برای درمان تنگی نفس بستری می‌کنند.

سه روش اصلی درمان سندروم تنگی نفس در نوزادان

استفاده از دستگاه اکسیژن‌رسان یا دستگاه فشار هوای مثبت در بینی

سورفکتانت درمانی

اکسیژن درمانی

استفاده از سورفکتانت در درمان سندروم تنگی نفس در نوزادان، به نوزادان نارسی که کمبود آن را دارند؛ کمک می‌کند تا مقدار مورد نیاز از این ماده شیمیایی را دریافت کنند. سورفکتانت مورد نیاز توسط یک لوله در حین تنفس وارد ریه‌های نوزاد می‌گردد. بعد از دریافت، پزشک برای ادامه درمان تنگی نفس در نوزادان ، نوزاد را به دستگاه اکسیژن رسان متصل می‌کند. این فرآیند ممکن است بسته به شدت مشکل، چندین بار تکرار ‌شود.

گاهی هم نوزاد جهت پشتیبانی تنفسی فقط به دستگاه اکسیژن‌رسان متصل می‌شود. این دستگاه توسط یک لوله، اکسیژن را وارد نای کرده و عملیات تنفس را برای نوزاد انجام می‌دهد.

روش دیگر درمان سندرم تنگی نفس در نوزادان که کمتر تهاجمی می‌باشد؛ دستگاه فشار هوای مثبت در بینی یا NCPAP است که توسط یک ماسک کوچک، اکسیژن را از طریق سوراخ بینی وارد ریه‌ها می‌کند.

اکسیژن درمانی نیز از طریق ریه‌ها اکسیژن را وارد اندام‌های دیگر نوزاد می‌کند. بدون اکسیژن اندام ها عملکرد درستی نخواهند داشت. دستگاه‌های اکسیژن‌رسان یا NCPAP اکسیژن لازم را تامین می‌کند. البته در موارد خفیف‌تر نیاز به دستگاه نمی‌باشد و بدون استفاده از دستگاه‌های اکسیژن‌رسان یا NCPAP اکسیژن مورد نیاز نوزاد تامین می‌شود.

روش پیشگیری سندرم تنگی نفس نوزادی

پیشگیری از زایمان زودرس، ریسک ابتلا به تنگی نفس در نوزاد را کاهش می‌دهد. جهت جلوگیری از زایمان زودرس بهتر است مراقبت‌های پیش از بارداری به خوبی انجام شوند و از مصرف سیگار، داروهای غیر مجاز و الکل خودداری گردد. پس از بارداری نیز برای رشد مناسب جنین و پیشگیری از بروز این سندرم در نوزاد، مراقبت‌های دوران بارداری به خوبی رعایت شود.

اگر احتمال زایمان زودرس وجود داشته باشد؛ بهتر است مادر داروی کورتیکواستروئید ( کورتون) دریافت کند. تجویز کورتون برای مادر مشکوک به زایمان زودرس، موجب افزایش سرعت رشد ریه‌های جنین و تولید سورفکتانت می‌شود. بدین ترتیب از ایجاد و بروز علائم سندرم تنگی نفس در نوزادان جلوگیری می‌شود.

عوارض سندرم تنگی نفس نوزاد

علایم سندرم تنگی نفس در نوزادان ممکن است در چند روز اولیه زندگی نوزاد نارس شدیدتر شود. گاهی تنگی نفس می‌تواند منجر به مرگ نوزاد گردد. عوارض بلند مدت بسیاری در اثر دریافت بیش از حد اکسیژن یا کمبود اکسیژن وجود دارد. عوارضی از قبیل:

انباشتگی هوا در کیسه‌های اطراف قلب یا ریه‌ها

نارسایی کلیوی در موارد حادِّ بیماری

خونریزی درون مغز یا ریه‌ها

لخته شدن خون

معلولیت ذهنی

عفونت خون

نابینایی

سخن پایانی

عوارض سندرم تنگی نفس در نوزادان وابسته به شدت تنگی نفس یا RDS  نوزاد می‌باشد و برای هر نوزاد متفاوت است. عوارض احتمالی ساده‌ای نیز وجود دارند که در صورت درمان سندرم تنگی نفس در نوزادان ممکن است اصلا رخ  ندهند. پس از بروز علائم سندرم تنگی نفس در نوزادان و شروع درمان، والدین چنین نوزادانی باید چالش بزرگی را پشت سر بگذارند.

 پس از ترخیص، والدین باید حتما به منظور مراقبت از نوزاد نارس با یک متخصص اطفال جهت مدیریت شرایط نوزاد در سال‌های آتی در ارتباط باشند و آزمایشاتی از قبیل معاینات بینایی و شنوایی، تست‌های قلبی، بررسی‌های مغزی، گفتار درمانی و… را که برای آینده این نوزادان ضروری می باشد؛ انجام دهند.

منبع:

www.healthline.com

PN:0117