مراقبت های سه ماهه اول بارداری چیست ؟ مراقبت های دوران بارداری در سه ماهه اول بارداری برای به دنیا آوردن یک کودک سالم و باهوش و حفظ سلامتی مادر ضروری است. این مراقبت ها شامل تغذیه مناسب بارداری در سه ماهه اول، دریافت مکمل‌های غذایی بارداری در صورت نیاز و انجام پایش‌ها و آزمایشات سه ماهه اول بارداری می‌باشد.
بارداری طبیعی معمولا حدود 9 ماه طول می‌کشد و به سه دوره سه ماهه تقسیم می‌گردد. مشاوران سلامت در دوران بارداری معمولا از دوره زمانی هفتگی به‌جای ماه یا سه ماهه استفاده می‌کنند. سه ماهه اول بارداری از زمانی که نطفه کودک شکل می‌گیرد؛ آغاز شده و تا هفته چهاردهم بارداری ادامه می‌یابد.
به دلیل اهمیت مراقبتهای دوران بارداری، فیتولند در سه مقاله مجزا به ارایه نکات مهم و کلیدی در مراقبتهای سه ماهه اول بارداری، مراقبتهای سه ماهه دوم باراری و مراقبتهای سه ماهه سوم بارداری برای مادران عزیز پرداخته است.
در ادامه فیتولند به بیان نکات مهم مراقبت های دوران بارداری در سه ماهه اول برای داشتن یک بارداری ایمن می‌پردازد. با ما همراه باشید.
اولین مشاوره برای مراقبت های سه ماهه اول بارداری
اولین مشاوره با پزشک باید به محض فهمیدن بارداری انجام شود. کارهایی که پزشک یا ماما در این جلسه انجام می‌دهند شامل:
تجویز آزمایش خون
معاینه کامل لگن
انجام تست «پاپ اسمیر» و «نمونه کشت میکروبی» جهت بررسی عفونت یا سایر مشکلات
پزشک یا ماما صدای قلب جنین را نیز چک می‌کند؛ اگرچه ممکن است نتواند آن را بشنود. معمولا حداقل تا هفته ششم یا هفتم بارداری، ضربان قلب جنین قابل شنیدن یا مشاهده با سونوگرافی نیست.
در طی اولین جلسه مشاوره با پزشک یا ماما به منظور مراقبت سه ماهه اول بارداری سؤالاتی از مادر در موارد زیر پرسیده می‌شود:
وضع کلی سلامت مادر
هرگونه مشکل در سلامتی
بارداری‌های قبلی
مصرف هرگونه داروی شیمیایی یا گیاهی و مکمل‌ها
میزان فعالیت بدنی
وجود هرگونه بیماری ژنتیکی یا مشکل سلامتی که ممکن است در خانواده مادر یا پدر وجود داشته باشد.
باید به طور منظم به منظور انجام مراقبت های دوران بارداری در سه ماهه اول به پزشک یا ماما مراجعه شود. حتما در همان مراجعه اول، درباره روند این جلسات با پزشک یا مامای خود مشورت نمایید. اولین مشاوره مراقبتهای دوران بارداری، زمان خوبی برای صحبت راجع به موارد زیر است:
تغذیه مناسب، فعالیت بدنی و ایجاد تغییرات در سبک زندگی در طول دوران بارداری
علائم رایج دوران بارداری مانند خستگی، سوزش سر دل و واریس
چگونگی کنترل بدحالی در صبح‌ها
چگونگی کنترل خونریزی در اوایل بارداری
خطرات کم‌خونی فقرآهن یا کمبود ویتامین D در دوران بارداری بسیار زیاد می‌باشد. کمبود برخی از مواد مغذی در سه ماه اول بارداری می‌تواند به رشد جنین آسیب زده و سبب نقص‌های مادرزادی شود.
اگر مادر باردار هنوز مصرف مکمل‌های مختص دوران بارداری را شروع نکرده باشد؛ پزشک یا ماما مکمل‌های مناسب شرایط مادر را تجویز می‌کند. توجه کنید که مصرف خودسرانه مکمل‌ها در دوران بارداری می‌تواند به جنین آسیب برساند.
پیگیری مراجعه‌ها در مراقبت های دوران بارداری در سه ماهه اول
مادر در 3 ماهه اول بارداری باید به صورت ماهانه به پزشک یا ماما مراجعه داشته و تحت نظر باشد. این مراجعات شاید کوتاه باشند؛ اما بسیار مهم هستند. بهتر است پدر یا شخص دیگری در جلسات مشاوره مراقبتهای دوران بارداری در 3 ماهه اول ، مادر را همراهی کند. پزشک یا ماما در طی این جلسات اقدامات زیر را برای اطمینان از سلامتی مادر و جنین او انجام می‌دهد:
اندازه‌گیری وزن
بررسی فشار خون
بررسی صداهای قلب جنین
گرفتن نمونه ادرار برای بررسی وجود قند یا پروتئین در آن. زیرا وجود هرکدام از این دو می‌تواند به معنی دیابت بارداری یا فشارخون بالای دوران بارداری باشد.
در پایان هر جلسه پزشک یا ماما تغییراتی را که انتظار می‌رود تا مراجعه بعدی برای مادر و جنین او اتفاق بیفتد؛ توضیح می‌دهد. توجه کنید که در صورت هر گونه نگرانی یا مشکل، آن‌را با مشاور خود درمیان بگذارید. حتی اگر فکر می‌کنید این مشکلات خیلی مهم نیستند یا با مراقبتهای دوران بارداری شما ارتباطی ندارند؛ بهتر است آن‌ها را بیان کنید.
تست های آزمایشگاهی برای مراقبت های 3 ماهه اول بارداری
در اولین مراجعه، پزشک یا ماما برای بررسی موارد مختلفی که «پانل بارداری» نامیده می‌شوند؛ آزمایش خون تجویز می‌کند. انجام تست‌های آزمایشگاهی از ضروری‌ترین مراقبتهای دوران بارداری در سه ماهه اول است. بررسی این موارد جهت یافتن مشکلات یا عفونت‌ها در سه ماهه اول بارداری انجام می‌شود. موارد مورد بررسی در آزمایش شامل (ممکن است پزشک آزمایش‌های بیشتری تجویز کند) گزینه‌های زیر می‌شود:
شمارش کامل سلول‌های خونی (CBC)
گروه خونی (مثبت و منفی بودن یا Rh)
بررسی آنتی‌ژن سرخجه ویروسی (نشان دهنده سطح ایمنی مادر در برابر بیماری سرخچه)
پانل هپاتیتی (نشان دهنده وجود هپاتیت نوع A، B یا C)
تست بیماری سفلیس
تست HIV (نشان دهنده وجود ویروس عامل ایدز)
بررسی بیماری فیبروز سیستیک (نشان دهنده این‌که آیا مادر حامل فیبروز سیستیک هست یا خیر)
آنالیز ادرار و کشت میکروبی
سونوگرافی یکی از مراقبت های دوران بارداری
سونوگرافی روشی ساده و بدون درد است که در آن وسیله‌ای که از امواج صوتی استفاده می‌کند؛ روی شکم مادر قرارداده می‌شود. این امواج صوتی امکان دیدن جنین را به پزشک یا ماما می‌دهد. سونوگرافی باید در 3 ماه اول بارداری انجام شود تا زمان تقریبی زایمان مشخص گردد. علاوه بر این با کمک آن می‌توان برخی از ناهنجاری‌ها در رشد جنین و یا حاملگی خارج از رحم را که برای سلامتی مادر بسیار خطرناک است؛ تشخیص داد.
آزمایش های ژنتیکی
فیتولند به تمامی خانم‌ها توصیه می‌کند که جهت بررسی نقص‌های مادرزادی و مشکلات ژنتیکی مانند سندرم داون، نقص در مغز یا ستون فقرات، آزمایش‌های ژنتیکی را انجام دهند. انجام آزمایشات ژنتیکی یکی از مراقبتهای دوران بارداری در سه ماهه اول است که بسیار مورد تاکید متخصصان می‌باشد.
اگر دکتر شما باور دارد که شما به آزمایش ژنتیکی نیاز دارید؛ راجع به این‌که کدام نوع آزمایش برای شما بهترین است با او مشورت کنید.
حتما راجع به این‌که چه نتایجی می‌تواند برای شما و فرزندتان معنی‌دار باشد، سوال کنید.
یک مشاور ژنتیک می‌تواند شما را در مورد خطرات و نتایج آزمایش‌ها راهنمایی کند.
امروزه انتخاب‌های بسیاری برای آزمایش‌های ژنتیک وجود دارد. با توجه به شرایط شما، برخی از این آزمایش‌ها برای سلامت فرزندتان مناسب‌تر هستند.
جنین برخی مادران در معرض خطر بیشتری برای داشتن مشکلات ژنتیکی حین تولد هستند. بنابراین ضروری است که کلیه مادران با شرایط زیر جهت مراقبتهای دوران بارداری در سه ماهه اول به صورت ماهانه به پزشک یا مشاور خود مراجعه کنند.
زنانی که در بارداری‌های قبلی دارای جنینی با مشکلات ژنتیکی بوده‌اند.
زنان با سن 35 سال یا بیشتر.
زنانی که دارای سابقه فامیلی قوی در تولدهای دارای نقص هستند.
در آزمایش دیگری به نام «سونوگرافی NT» با استفاده از امواج فراصوت ضخامت پشت گردن جنین اندازه‌گیری می‌گردد. همراه این آزمایش نمونه خون نیز گرفته می‌شود. نتایج این دو اندازه‌گیری با هم می‌تواند خطر ابتلا به سندرم داون را در جنین تشخیص دهد. آزمایش به منظور تشخیص ابتلای احتمالی جنین به سندرم دان از مهم‌ترین اقدامات مراقبتهای دوران بارداری در سه ماه اول است.
اگر در سه ماهه دوم بارداری، آزمایش «غربالگری چهارگانه» انجام شود؛ بررسی نتایج آن به همراه نتیجه سونوگرافی NT را روش «غربالگری یک‌پارچه» می‌گویند. این روش نسبت به نتیجه هرکدام از آزمایش‌ها به تنهایی دقیق‌تر است.
«نمونه برداری از پرزهای جفتی یا آزمایش CVS» روش دیگری است که می‌تواند سندرم داون و سایر بیماری‌های ژنتیکی را در اوایل 10 هفته ابتدایی بارداری تشخیص داد.
آزمایش جدیدتری به نام «اندازه‌گیری DNA آزاد سلولی» وجود دارد که در نمونه خون مادر قطعات کوچک ژن‌های جنین را شناسایی می‌کند. این تست جدیدتر بوده و دارای دقت بالا، بدون خطر سقط جنین است.
آزمایش‌های دیگری نیز وجود دارند که باید به منظور مراقبتهای دوران بارداری در سه ماهه دوم انجام شوند.
سخن پایانی
مراقبتهای دوران بارداری در سه ماهه اول می‌تواند از تولد جنین دارای بیماری‌های مادرزادی مانند سندرم داون جلوگیری کند. مادران بارداری که سه ماهه اول بارداری خود را طی می‌کنند در صورتی که دچار هر یک از موارد زیر شدند؛ باید سریعا به پزشک یا مشاور خود مراجعه کنند:
مادر دچار خونریزی یا گرفتگی عضلات شود.
میزان ترشح یا ترشح بودار در مادر افزایش یابد.
مادر دچار تب، لرز یا درد هنگام دفع ادرار شود.
هر سوال یا نگرانی که مادر درباره سلامت خود یا شرایط بارداری داشته باشد.
جهت کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید به مقالات مراقبتهای دوران بارداری، مراقبتهای سه ماهه اول بارداری، مراقبتهای سه ماهه دوم بارداری و تغذیه مناسب دوران بارداری مراجعه نمایید.
منابع :
PN:0273
بسیار عالی و قابل تامل