خطرات کم خونی فقر آهن در بارداری برای مادر و جنین

کم خونی فقر آهن در بارداری یکی از بیماری‌های رایج دوران بارداری است. با قطعیت می‌توان گفت مهمترین وظیفه خون، انتقال اکسیژن و مواد مغذی به بافت‌ها و اعضای بدن می‌باشد. اجزای تشکیل دهنده خون عبارتند از:گلبولهای قرمز، گلبولهای سفید، پلاسما و پلاکت. گلبول‌های قرمز (گویچه‌های قرمز ) خون حاوی ماده‌ای پروتئینی دارای آهن، به نام هموگلوبین (Hemoglobin) هستند که مسوولیت ویژه حمل اکسیژن به نقاط مختلف بدن را به عهده دارد. کاهش تعداد گلبول‌های قرمز در خون را کم خونی یا آنمی (Anemia) گویند.

کم‌خونی فقر آهن، شایعترین گونه کم‌خونی بوده و علل فراوانی دارد. علت اصلی  این نوع کم خونی، کمبود آهن در بدن است. بدن شما از غذایی که می‌خورید آهن به دست می‌آورد. رژیم غذایی که آهن کمی‌ دارد باعث بروز کم خونی فقرآهن می‌شود. کم‌خونی فقر آهن به علت اختلال در جذب آهن غذا در دستگاه گوارش نیز ممکن است ایجاد گردد. به کمک برنامه رژیم غذایی کم خونی این بیماری را تحت مدیریت خود قرار دهید.

علایم کم خونی فقر آهن

مهمترین علامت کم خونی فقر آهن، احساس خستگی زودرس و ناتوانی است.

رنگ پریدگی پوست

ضربان نامنظم یا تند قلب

کوتاهی نفس

درد قفسه سینه

احساس سبکی در سر و یا سرگیجه خفیف

بی حسی، کرختی یا سردی انتهای اندامها

سردرد

ممکن است در ابتدا، کم خونی فقرآهن آنقدر خفیف باشد که متوجه علائم آن نشوید. اما شدت علائم با پیشرفت کم خونی افزایش می‌یابند.

در دوران بارداری جنین،  تمام مواد مغذی مورد نیاز جنین از مادر و از طریق بند ناف جذب می شود. در این صورت، اگر مادر دچار فقر هرگونه ماده مغذی باشد، جنین او نیز دچار کمبود همین مواد خواهد شد. علاوه بر نیاز جنین، خود مادر باردار نیز اگر از تغذیه صحیح برخوردار نباشد هم در دوران بارداری و هم بعد از زایمان دچار مشکلات عدیده ای خواهد شد.

آهن، یکی از مهم‌ترین عناصر ضروری مورد نیاز در طی دوران بارداری می‌باشد که در رشد و تکامل جنین در داخل رحم و نیز زایمان سالم و بی‌خطر نقش اساسی دارد.

امروزه تحقیقات نشان داده است که میزان مرگ و میر مادران باردار دچار کم خونی فقر آهن در مقایسه با مادران بارداری که کم خونی ندارند بارزتر بوده است. این خود به تنهایی اهمیت و لزوم مصرف مکمل های آهن مناسب، برای پیشگیری و درمان کم خونی فقرآهن قبل و نیز حین دوران حاملگی را توجیه می کند.

عوارض کم خونی در دوران بارداری برای جنین

افزایش احتمال مرگ جنین در داخل رحم ( مرگ داخل رحمی )

افزایش احتمال تولد نوزاد با وزن کمتر از وزن طبیعی و نوزاد نارس

افزایش احتمال زایمان زودرس

افزایش احتمال تولد با نمره پایین ارزيابي سلامت نوزاد ( درجه آپگارپایین )

لازم به توضیح است برخی تحقیقات نشان دهنده ارتباط بین کمبود آهن مادر و افسردگی پس از زایمان نیز می‌باشد. 

میزان مصرف آهن در دوران بارداری

در دوران بارداری، جنین در حال رشد به آهن نیاز دارد (به خصوص در سه ماهه دوم و سوم ) که می‌تواند باعث تخلیه‌ ذخایر آهن بدن مادر گردد. از طرفی مادر باردار، نیاز بیشتری به این ماده معدنی ضروری دارد چرا که میزان خون در بدن طی دوران بارداری افزایش می یابد تاحدی که حتی ممکن است به تقریبا 50 درصد بیشتر از قبل از دوران بارداری برسد.

به همین دلیل در طول دوران بارداری، مادر به دو برابر آهن نسبت به قبل از دوران بارداری نیاز دارد تا خون بیشتری برای تامین اکسیژن برای نوزاد فراهم شود.

احتمال ابتلا به کم خونی فقر آهن در دوران بارداری در موارد زیرافزایش می‌یابد که باید توجه بیشتری به آن‌ها کرد:

دو حاملگی با فاصله نزدیک به هم

حاملگی چندقلویی

استفراغ های شدید دوران بارداری

سابقه کم خونی قبل از حاملگی

سخن پایانی

بیماری کم خونی بارداری یا فقر آهن در دوران بارداری یکی از بیماری‌هایی است که نیاز به توجه و مراقبت ویزه برای سلامت مادر و جنین دارد. مهمترین فاکتور در درمان و مدیریت این بیماری، رعایت یک برنامه تغذیه مناسب می‌باشد. مادران باردار به تست ها و مراقبت های دوران بارداری توجه لازم را داشته باشند و تحت نظر پزشک با مصرف مکمل‌های مورد نیاز و رعایت یک رژیم غذایی مناسب؛ بارداری ایمنی را داشته باشند.

منبع:

1-https://www.mayoclinic.org

2-http://www.who.int

3-https://www.babycenter.com

PN:0038