اختلال کم توجهی و بیش فعالی کودکان (ADHD) شایع‌ترین اختلال مغزی در کودکان می‌باشد. تاثیراتی که اختلال ADHD بر روی کودکان و نوجوانان می‌گذارد، گاهی تا بزرگسالی نیز ادامه خواهدیافت. کودکان با علایم اختلال کم توجهی و بیش فعالی اغلب فعالیت‌های بیش از اندازه دارند و نمی‌توانند هیجانات خود را کنترل کنند. درمان اختلال کم توجهی و بیش فعالی از همان کودکی لازم است مورد توجه والدین قرار گیرد.

بعضی از این کودکان دچار مشکل توجه (کم توجهی به اطراف) نیز می‌باشند. اختلال کم توجهی و بیش فعالی، این کودکان را هم در خانه و هم در مدرسه دچار مشکلاتی می‌کند. ADHD در پسران شایع‌تر از دختران است. معمولا در طی سال‌های اولیه مدرسه، زمانی که مشکل توجه و تمرکز کودک بیشتر به چشم می‌آید، قابل تشخیص است.

بزرگسالانی که دچار اختلال کم توجهی و بیش فعالی هستند، ممکن است در مدیریت زمان، سازماندهی و هدف گذاری و نگه داشتن شغل، ناتوان باشند. همچنین این افراد در روابط شخصی و عزت نفس نیز دچار ضعف هستند و احتمال ابتلا به اعتیاد در آن‌ها بسیار زیاد است.

علایم اختلال کم توجهی و بیش فعالی کودکان

علایم اختلال بیش فعالی و کم توجهی در کودکان بر اساس نشانه‌هایی که بروز می دهند به سه گروه اصلی تقسیم می‌شوند.

1- بی‌توجهی در کودکان از علایم ADHD

به راحتی حواسشان پرت می‌شود.

کارها را نیمه تمام رها می‌کنند.

گوش نمی‌دهند.

توجه ندارند و اشتباهاتی از روی بی‌دقتی مرتکب می‌شوند.

فعالیت‌های روزانه شان را فراموش می‌کنند.

در سازماندهی وظایف روزانه مشکل دارند.

کارهایی که نیاز به نشستن طولانی دارد را دوست ندارند.

اغلب همه چیز را گم می‌کنند.

به رویا پردازی بسیار علاقه دارند.

2- بیش فعالی در کودکان از علایم ADHD

اغلب وقتی در جایی نشسته‌اند پیچ و تاب می‌خورند، می‌لولند و بالا و پایین می‌پرند.

نمی‌توانند یک جا بنشینند.

با بازی در سکوت مشکل دارند.

دائم در حال حرکت هستند مثلا می‌دوند یا از چیزی بالا می‌روند ( در بزرگسالان این حالت به بی‌قراری معروف است )

به حد افراط حرف می‌زنند.

همیشه مانند یک موتور سوار در حال حرکت هستند.

3- رفتارهای تکانشی در کودکان با اختلال کم توجهی و بیش فعالی

نمی‌توانند منتظر بمانند تا نوبتشان شود.

بدون فکر پاسخ‌ها از دهانشان بیرون می‌پرد.

حرف دیگران را مرتب قطع می‌کنند.

دلایل بروز اختلال کم توجهی و بیش فعالی کودکان

علت اصلی اختلال کم توجهی و بیش فعالی کاملا مشخص نیست. لیکن محققین چندین مورد را که می‌توانند، باعث ADHD شوند را بیان کرده‌اند که به برخی از آن‌ها اشاره می‌شود:

وراثت و سابقه خانوادگی می‌تواند، یکی از علل اختلال کم توجهی و بیش فعالی باشد.

عدم توازن مواد شیمیایی در مغز

مشکل در برخی نواحی مغز

سوء تغذیه، عفونت، مصرف الکل، سیگار و سوء مصرف مواد در طی بارداری از عواملی هستند که می‌توانند بر روی رشد مغز جنین تاثیرگذار باشند و باعث بروز اختلال کم توجهی و بیش فعالی کودکان گردند.

مواد سمی مانند سرب با تاثیری که بر روی رشد مغز کودک می گذارد، باعث بروز این اختلال می گردد.

پیشگیری و درمان اختلال کم توجهی و بیش فعالی امکان‌پذیر نمی‌باشد، ولی در صورتی‌که خیلی زود متوجه علایم اختلال کم توجهی و بیش فعالی شوید، علاوه بر برنامه‌ریزی‌های درمانی و آموزشی، می‌توانید به کودک یا فرد بالغ کمک کنید تا علایم کم توجهی و بیش فعالی را مدیریت کند.

درمان اختلال کم توجهی و بیش فعالی کودکان

بسیاری از علایم اختلال کم توجهی و بیش فعالی می‌تواند، توسط درمان‌های دارویی و غیر دارویی کنترل شوند:

درمان ADHD با دارو

 داروهای محرکی هستند که می توانند به کنترل بیش فعالی و رفتارهای هیجانی و افزایش میزان توجه کمک کنند. البته این داروها برای تمام افراد با اختلال کم توجهی و بیش فعالی مناسب نیستند.

گاهی هم داروهای غیر محرک برای کودکان بالای 6 سال تجویز می شود.

فیتولند توصیه می کند حتما در مورد نوع و مصرف داروها با پزشک متخصص مشورت نمایید. امروزه نقش اسید های چرب ضروری در سلامتی  انسان از جمله تاثیر آن بر کودکان مبتلا به ADHD مورد توجه دانشمندان قرارگرفته‌است. تحقیقات نشان می‌دهند مصرف مکمل های امگا 3 در این کودکان بسیار مفید و تاثیر گذار است.

توجه داشته باشید که در رژیم غذایی این کودکان حتما غذا‌های حاوی امگا 3 طبیعی گنجانده شود.

درمان اختلال کم توجهی و بیش فعالی با غیر دارو:

نوعی از درمان است که بیشتر بر روی رفتار فرد متمرکز است .

اصلاح رفتار: روش‌هایی برای جایگزینی رفتار خوب، به جای رفتار بد به کودکان آموزش داده می‌شود.

آموزش‌های خاص: در مدرسه به کودکان آموزش‌هایی خاص داده می‌شود. آموزش‌هایی که به کودکان ADHD کمک بسیاری می‌کند.

روان درمانی یا مشاوره: به افراد ADHD کمک می‌شود تا راه هایی جهت کنترل ناامیدی و هیجاناتشان داشته باشند. همچنین به آن‌ها کمک می‌شود تا عزت نفس خود را بالا ببرند. مشاوران، همچنین به اعضای خانواده کودکان کمک می‌کنند تا بتوانند، کودکانشان را بهتر درک کنند.

آموزش مهارت‌های اجتماعی : به کمک آموزش مهارت‌های اجتماعی، کودک می‌تواند رفتارهایی مانند، رعایت نوبت و شریک شدن با دیگران را یاد بگیرد.

تشکیل گروه و انجمن پشتیبان

تشکیل گروه‌ها و انجمن‌های پشتیبان، بسیار حائز اهمیت است. در واقع این گروه‌ها شامل افرادی است که با مشکلات و نیازهای مشابه فرد مبتلا یا خانواده آن‌ها، درگیر بوده و می‌تواند در پذیرش این اختلال و حمایت از افراد دارای اختلال کم توجهی و بیش فعالی به خانواده‌ها کمک کند. این گروه‌ها برای افراد بالغ مبتلا و نیز والدین کودکان دچار  اختلال بیش فعالی و کم توجهی بسیار مناسبند.

سخن پایانی

در خاتمه باید به این نکته اشاره کرد که بیشتر افراد مبتلا به اختلال کم توجهی و بیش فعالی، زندگی موفق ، شاد و کاملی دارند که درمان‌های فوق، نقش مهمی برای رسیدن به این شادکامی بر عهده دارند. اما نکته مهم، مراجعه منظم به پزشک است.

گاهی برخی داروها و درمان‌هایی که زمانی موثر بوده‌اند، دیگر مفید واقع نمی‌شوند. در این زمان باید روش درمان اختلال کم توجهی و بیش فعالی را تغییر داد. در اکثر کودکان، علائم اختلال کم توجهی و بیش فعالی در ابتدای بزرگسالی بهتر می‌شود تا جایی که برخی افراد می‌توانند درمان را متوقف کنند.

منبع:

https://www.webmd.com

PN:0011