رفلاکس نوزاد چیست ؟ دلایل و روش درمان رفلاکس نوزاد

رفلاکس نوزاد چیست ؟ دلایل رفلاکس نوزادان چیست ؟ در چه صورت باید نگران رفلاکس نوزاد دلبند خود باشیم ؟ برای درمان رفلاکس نوزادان از چه روش هایی استفاده کنیم ؟ رفلاکس نوزادان زمانی رخ می‌دهد که محتویات معده به درون مری برگشت پیدا می کند. رفلاکس در نوزادان بسیار شایع می باشد و معمولا پس از خوردن شیر اتفاق می افتد. گرچه علت اصلی رفلاکس نوزادان نامشخص می‌باشد، اما چندین فاکتور، در ابتلای نوزاد به رفلاکس موثرند که در ادامه به برخی از مهمترین این موارد اشاره می‌شود.

دلایل رفلاکس نوزادان چیست ؟

عوامل متعددی برای رفلاکس معده در نوزادان وجود دارد. در ادامه با مهمترین عوامل موثر بر رفلاکس نوزادان آشنا خواهیم شد. توجه داشته باشید علت رفلاکس معده می‌تواند عمدتا به دلیل نوع رژیم غذایی مادر یا عدم رعایت رژیم مناسب برای نوزاد باشد.

تاثیر نارس بودن دریچه تحتانی مری در رفلاکس نوزادان

دریچه تحتانی مری یا ( LES )، یک حلقه ماهیچه‌ای در انتهای مری است. هنگام ورود غذا به معده، این دریچه باز می شود و برای جلوگیری از خروج غذا از آن، مجدد بسته می شود. ممکن است این ماهیچه در برخی نوزادان رشد کاملی نکرده باشد. در این صورت اگر در زمانی که معده پر است، این دریچه باز شود ، محتویات معده به درون مری برگشت داده می شود و باعث استفراغ نوزاد می گردد.

استفراغ در نوزادان بسیار شایع است و معمولا منجر به علائم و نشانه های دیگری نمی شود. ولی استفراغ ناشی از رفلاکس در نوزادان، یک استفراغ مکرر است. می تواند باعث تخریب لایه درونی مری شود که البته بسیار نادر است. استفراغ های مکرر در نوزاد، به گونه ای که باعث کاهش روند طبیعی رشد در نوزاد شود، ذهن پزشک را  به بیماری رفلاکس اسید معده (GERD) سوق می دهد.

تاثیر کوتاه بودن یا نازک و باریک بودن مری در رفلاکس نوزادان

برگشت یا رفلاکس محتویات معده در صورتی که مری کوتاه تر از حد طبیعی باشد زودتر اتفاق می افتد، یا اگر مری نازک تر و باریک تر از حد طبیعی باشد لایه داخلی مری به راحتی دچار آسیب و سوزش می شود.

 تاثیر رژیم غذایی در رفلاکس نوزادان

یکی از دلایل رفلاکس نوزاد می‌تواند به دلیل رژیم غذایی مادر و نوزاد باشد. تغییر رژیم غذایی نوزاد ممکن است به کاهش رفلاکس در نوزادان کمک کند و اگر نوزاد از شیر خودتان تغذیه می کند، تغییر برنامه رژیم غذایی مادران شیرده می تواند در کاهش و حتی تشدید رفلاکس نوزادان موثر باشد.

برخی خوراکی ها می توانند باعث رفلاکس در نوزادان شوند که البته بستگی به سن نوزاد هم دارد. به عنوان مثال: مرکبات یا محصولاتی که دارای گوجه فرنگی باشند باعث افزایش تولید اسید معده می شوند. خوراکی هایی مانند شکلات، نعنا و غذاهای پر چرب باعث باز ماندن دریچه تحتانی مری و برگشت محتویات معده به مری نوزاد و رفلاکس نوزاد می گردد.

تاثیر گاستروپارزی یا فلج معده ( تاخیر در تخلیه محتویات معده ) در رفلاکس نوزادان

گاستروپارزی اختلالی است که منجر به تاخیر تخلیه محتویات معده می شود. معده در حالت طبیعی برای ادامه روند هضم، منقبض شده و محتویات درون خود را به روده کوچک منتقل می‌کند. حال اگر به هر دلیلی “عصب واگ” آسیب دیده باشد، ماهیچه های معده به درستی کار نمی کنند (گاستروپارزی).

در بیماری گاستروپارزی یا فلج معده محتویات معده بیشتر از آنچه انتظار می رود درون معده باقی می مانند و باعث رفلاکس می شود که البته این موارد در نوزادان کمتر اتفاق می افتد.

تاثیر فتق هیاتال در رفلاکس نوزاد

علت رفلاکس نوزاد می‌تواند فتق هیاتال باشد. “فتق هیاتال“ بیماری است که در آن قسمتی از معده از دیافراگم عبور کند. “فتق هیاتال“ خفیف، مشکل خاصی ایجاد نمی کند ولی نوع شدید آن باعث رفلاکس معده یا سوزش معده می شود. “فتق هیاتال“ بسیار شایع است به خصوص در افراد بالای 50 سال، ولی در نوزادان بسیار نادر است. گرچه دلایل آن کاملا مشخص نیست، لیکن “فتق هیاتال“ در نوزادان معمولا مادرزادی است و ممکن است باعث برگشت یا رفلاکس اسید معده به مری شود.

تاثیر وضعیت قرارگیری نوزاد به هنگام شیر خوردن در رفلاکس معده

غالبا وضعیت قرارگیری نوزاد مخصوصا در هنگام شیر خوردن یا بعد از آن که می تواند علت اصلی رفلاکس در نوزادان باشد، نادیده گرفته می شود. وضعیت افقی نوزاد به راحتی باعث برگشت محتویات معده به درون مری می شود. بهتر است نوزاد را در هنگام شیر دادن به صورت ایستاده یا عمودی نگه دارید که این امر بعد از 20 تا 30 دقیقه می تواند به کاهش رفلاکس معده کمک کند.

همچنین در هنگام خواب نیز نوزاد باید در وضعیت درستی قرار داده شود. توصیه می گردد نوزاد را به پشت بخوابانید تا هم باعث کاهش رفلاکس معده شود و هم از سندروم SIDS  ( مرگ ناگهانی نوزاد) جلوگیری شود. بهتر است نوزادانی را که تجربه رفلاکس معده دارند کمی متمایل به سمت بالا و روی پهلوی چپ بخوابانید، این وضعیت قرارگیری باعث می شود رفلاکس یا برگشت محتویات معده به سختی انجام پذیرد و در نهایت منجر به کاهش رفلاکس گردد.

گرچه خطر سندروم SIDS (مرگ ناگهانی نوزاد در خواب)در نوزادانی که به پهلو می خوابند در مقابل نوزادانی که به پشت می خوابند  دو برابر می شود. بهتر اینست که در مورد مزایا و معایبی که در هنگام خواباندن نوزاد در وضعیتی غیر از به پشت، ممکن است وجود داشته باشد با پزشک مشورت کنید.

تاثیر زاویه قرارگیری در رفلاکس نوزاد

زاویه ای که محل تلاقی معده با مری است را زاویه قرارگیری می نامند.  تغییر در زاویه طبیعی باعث رفلاکس معده می‌گردد. این زاویه بیشترین تاثیر را در توانایی اسفنکتر تحتانی در محافظت محتویات معده از رفلاکس دارد. اگر این زاویه دارای شیب خیلی تند باشد، نگهداری محتویات معده دشوار خواهد شد.

تاثیر پرخوری در رفلاکس نوزاد

زیاد شیردادن به نوزاد چه شیر مادر و چه شیر خشک، می تواند باعث رفلاکس نوزاد شود. شیردادن به نوزاد خیلی پشت سر هم نیز می تواند دلیل دیگری، برای رفلاکس باشد. دادن غذای بیش از حد مورد نیاز نوزاد، می‌تواند فشار بسیار زیادی به دریچه تحتانی مری بیاورد که باعث استفراغ نوزاد خواهد شد.

اگر با دادن غذای کمتر و افزایش وعده های غذایی این فشار غیر ضروری را از میان بر داریم، رفلاکس کاهش می یابد. لازم به ذکر است اگر نوزاد شما غالبا استفراغ می کند ولی رشد طبیعی دارد و سالم است نیازی به تغیر رژیم غذایی روزانه نوزاد نخواهید داشت. اگر در مورد تغذیه بیش از حد نیاز نوزادتان، نگرانی دارید حتما با پزشک مشورت نمایید.

چه زمانی با پزشک تماس بگیرید

اگر نوزادتان در حین رشد دائما دچار رفلاکس می گردد، در صورت مشاهده موارد زیر حتما با پزشک مشورت کنید:

کم کردن وزن

استفراغ با شتاب و پرتاب شونده

وجود خون در ادرار یا مدفوع

کم اشتهایی یا غذا نخوردن

تف کردن مایع سبز یا زردی

خروج خون از گلو یا تفاله معده که قهوه ای رنگ می‌باشد

مشکل تنفسی یا سرقه مستمر

تف کردن مداوم توسط نوزاد که باعث خروج محتویات معده می‌شود.

در حالیکه تشخیص دقیق علت رفلاکس در نوزادان آسان نیست، ولی تغییر در سبک زندگی و رژیم غذایی می تواند به حذف برخی از موارد تشدید کننده رفلاکس کمک کند. اگر این تغییرات کمکی به از بین رفتن رفلاکس در نوزادان نکرد و علاوه بر آن علائم دیگری نیز در نوزادتان مشاهده کردید، با مراجعه به پزشک و انجام آزمایشات مختلف باید به وجود مشکلاتی از قبیل انسداد روده و یا مشکلات دیگر مری پی ببرید.

منابع:

https://www.healthline.com

PN:0019