پونه کوهی یا پونه وحشی یا ارگانو، گیاهی دارویی و معطر از خانواده نعنائیان است. خواص درمانی پونه کوهی – ارگانو بیشتر مربوط به ترکیب اصلی موجود در این گیاه یا همان روغن ارگانو است. وجود مقدار زیادی ویتامین از مهمترین خواص روغن ارگانو است. از خواص پونه وحشی در درمان و تسکین بسیاری از بیماری‌ها می‌توان استفاده کرد.

از خواص پونه کوهی برای اختلالات دستگاه تنفسی مانند سرفه، آسم، خروسک و برونشیت استفاده می­شود. همچنین از خواص درمانی پونه کوهی می‌توان برای اختلالات گوارشی (GI) مانند سوزش سر دل و نفخ استفاده کرد. دیگر خواص ارگانو شامل درمان درد قاعدگی، آرتریت روماتوئید، سردرد، بیماری قلب و اختلالات دستگاه ادراری از جمله عفونت ادراری می‌باشد.

در این مقاله فیتولند سعی دارد شما را با خواص پونه وحشی یا همان پونه کوهی اشنا کند.

خواص درمانی پونه وحشی

برای دریافت خواص پونه کوهی می‌توانید روغن آن‌را میل کنید. خواص درمانی روغن ارگانو برای رفع انگل­های روده، آلرژی، درد سینوسی، آرتروز، سرماخوردگی و آنفولانزا، آنفولانزای خوکی، سوزش گوش و خستگی بدن مفید است.

خواص پونه وحشی به‌صورت روغن در درمان پوست شامل درمان آکنه، بیماری قارچی پوست پا (در بین انگشتان پا رخ می­دهد و باعث خارش و سوزش می­شود)، پوست­های چرب، شوره سر، زخم­های کوچک در دهان (canker sores)، زگیل، عفونت قارچی پوست (ringworm)، روزاسه یا آکنه دوران بزرگسالی (rosacea) و پسوریازیس یا صدفک (psoriasis) می­شود.

همچنین روغن ارگانو برای درمان نیش حشرات و عنکبوت، بیماری لثه، دندان درد، درد عضلات و واریس مفید است. روغن پونه وحشی به عنوان ماده دفع کننده حشرات نیز مورد استفاده قرار می­گیرد. تعجب کردید؟! این‌ها تنها تعدادی از خواص ارگانو است که تا حال معرفی کردیم.

پونه وحشی حاوی مواد شیمیایی است که می‌تواند به کاهش سرفه و اسپاسم کمک کند. همچنین با افزایش جریان صفرا و مبارزه با برخی از باکتری­ها، ویروس­ها، قارچ­ها، کرم­های روده­ای و سایر انگل­ها، به هضم غذا کمک می­کند. حتی در غذاها و نوشیدنی­ها از خواص پونه کوهی به‌عنوان ادویه آشپزی و نگهدارنده مواد غذایی استفاده می­شود.

مهمترین خواص درمانی پونه کوهی

پونه وحشی بدون شک معجزه‌ای است که در طبیعت قرار گرفته است. خواص درمانی پونه کوهی و روغن ارگانو شامل موارد زیر است که تاثیر آن در بعضی موارد ثابت شده­اند.

 کمک به درمان کلسترول بالا از خواص ارگانو

تحقیقات بالینی نشان می­دهد مصرف پونه وحشی به مدت 3 ماه بعد از هر وعده غذایی می­تواند باعث کاهش کلسترول لیپوپروتئین با چگالی کم «بد» و افزایش لیپوپروتئین با چگالی بالا «خوب» در افراد مبتلا به کلسترول بالا شود. با این حال، کلسترول و تری گلیسیرید کل تحت تأثیر خواص ارگانو قرار نمی­گیرد.

از بین بردن انگل­های روده­ از خواص پونه وحشی

با توجه به خواص درمانی پونه کوهی مصرف روغن ارگانو به مدت 6 هفته می­تواند انگل‌های روده شامل Blastocystis hominis، Entamoeba hartmanni و Endolimax nana را از بین ببرد. پونه کوهی سرشار از فیبر است و می‌تواند باعث افزایش تحریکات روده شود. ضمن انکه به دلیل تاثیر اثرات شل کنندگی بر روی روده می‌تواند در درمان اختلالات سیستم گوارشی نیز مورد استفاده قرار گیرد.

جلوگیری از اختلالات خونریزی (هموفیلی) از خواص ارگانو

تحقیقات اولیه درباره خواص پونه کوهی حاکی از آن است که این گیاه ممکن است از خونریزی بعد از اقدامات دندانپزشکی در افراد مبتلا به هموفیلی جلوگیری کند.

التیام زخم  از خواص روغن ارگانو

تحقیقات نشان می‌دهد استفاده از عصاره پونه در دو هفته به‌صورت روزانه دو بار، می­تواند باعث بهبود رنگ و سفتی پوست شود؛ اما باعث بهبود خارش، درد و رفع جای زخم در افرادی که بخش­هایی از پوست را با جراحی برداشته­اند، نمی­شود.

از دیگر خواص ارگانو می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

دفع حشرات

آسم

برونشیت

سرفه کردن

آنفولانزا

سوء هاضمه و نفخ

دردهای دردناک قاعدگی

آرتروز

سردرد

در واقع گیاه پونه به دلیل خواص انتی اکسیدانی بسیار قوی که دارد در درمان یا تسکین بسیاری از بیماری‌های فوق موثر می‌باشد.

عوارض جانبی گیاه پونه وحشی

عوارض برگ ارگانو وقتی در غذا استفاده می­شود بسیار کم است و وقتی که از طریق دهان مورد مصرف قرار می­گیرد یا در مصارف دارویی برای پوست استفاده می شود­، ایمن است. عوارض خفیف آن شامل ناراحتی معده است. خواص پونه وحشی همچنین ممکن است باعث ایجاد یک واکنش آلرژیک در افرادی شود که به خانواده گیاه Lamiaceae حساسیت دارند.

به صورت کلی در مطالعات انجام شده تا کنون منع مصرفی بابت عوارض استفاده از روغن ارگانو یا پونه کوهی در مصارف دارویی اشاره نشده است.

موارد احتیاطی در مصرف پونه کوهی

بارداری و شیردهی

مصرف گیاه ارگانو در بارداری از طریق خوردن برای مصارف دارویی بدون عوارض است. برای جلوگیری از مصرف سنگ‌ریزه‌های موجود در این گیاه، ضمن استفاده از بسته‌بندی‌های استاندارد این گیاه از صافی‌مناسب نیز استفاده کنید و از مصرف زیاد این گیاه به دلیل احتمال سقط جنین، در دوران بارداری خودداری کنید.

اختلالات خونریزی

همان‌طور که اشاره شد کاهش خونریزی از جمله خواص درمانی پونه کوهی است ولی برای افرادی که دارای اختلال خونریزی هستند ممکن است خواص پونه کوهی باعث افزایش خونریزی شود

آلرژی

خواص پونه وحشی می­تواند در افرادی که به گیاهان خانواده Lamiaceae از جمله ریحان، هیسوپ یا زوفا (hyssop)، اسطوخودوس، مرزنجوش، نعنا و مریم گلی حساس هستند باعث بروز واکنش شود. بنابراین به این افراد توصیه می‌شود در مصرف پونه کوهی احتیاط کامل را رعایت کنند.

دیابت

پونه کوهی ممکن است برای پاره‌ای از افراد مبتلا به دیابت باعث کاهش قند خون شود. در این زمینه مطالعات انجام شده به صورت قطعی این موضوع را به اثبات نرسانده است. بنابراین  افراد دیابتی باید با احتیاط از پونه وحشی استفاده کنند.

جراحی

همان‌طور که اشاره شد، اورگانو ممکن است خطر خونریزی را افزایش دهد. بنابراین افرادی که از این گیاه استفاده می‌کنند باید دو هفته قبل از عمل، مصرف آن‌را متوقف کنند.

چه مواردی را نباید به همراه پونه کوهی مصرف کرد

لیتیم با ارگانو در تداخل است

پونه وحشی ممکن است تاثیری مانند قرص آب (Water Pill) یا (diuretic) داشته باشد. مصرف ارگانو ممکن است مقدار لیتیوم بدن را کاهش دهد یا می­تواند مقدار لیتیوم در بدن را حتی افزایش داده و منجر به عوارض جانبی شود. اگر لیتیوم مصرف می‌کنید( لیتیوم برای درمان برخی اختلالات روانپزشکی مورد استفاده قرار می‌گیرد)، قبل از استفاده از این محصول با پزشک خود صحبت کنید. دوز لیتیوم بدن ممکن است نیاز به تغییر داشته باشد که می‌توان حتی از خواص درمانی پونه کوهی در این مواقع نیز استفاده نمود.

 سخن پایانی

از گیاه پونه کوهی با نام‌های گیاه پونه وحشی، چای کوهی، یا ارگانو نام برده می‌شود. خواص درمانی پونه کوهی به دلیل ترکیب فرار روغنی داخل این گیاه می‌باشد که به نام روغن ارگانو شناخته می‌شود و سرشار از ویتامین می‌باشد. از روغن ارگانو یا خواص پونه وحشی به صورت دم کرده در ایران باستان برای درمان سرفه، سرماخوردگی، تسکین دردهای قاعدگی، الیتام زخم‌ها، نفخ معده و درد عضلات و درمان بسیاری بیماری‌های دیگر استفاده می‌شده است.

در مصرف این گیاه در صورتی که دارای بیماری اختلالات خونی بوده یا از لیتیوم استفاده می‌کنید یا نیاز به یک جراحی دارید دقت لازم را داشته باشید.

منابع :

https://www.webmd.com

PN:0259