کمبود ویتامین D در دوران بارداری باعث افزایش ابتلا به فشار خون بالا و مسمومیت بارداری مادر می‌شود. کمبود ویتامین D همچنین می‌تواند باعث تولد نوزاد کم وزن و اختلال کم توجهی و بیش فعالی کودک شود.

مطالعات نشان می‌دهند که شیوع بالای کمبود ویتامین D در بین زنان، به ویژه در مادران باردار و شیرده بسیار شایع شده است. به خصوص در زنانی که از رژیم‌های غذایی نامناسب استفاده می‌کنند و کمتر در معرض نور مستقیم خورشید قرار می‌گیرند.

فیتولند در ادامه با ارایه مطالبی به شما در شناسایی علایم کمبود ویتامین D و راه‌های مقابله با کمبود ویتامین  Dدر دوران بارداری کمک خواهد کرد.

انواع ویتامین D

عبارت ویتامین  D، کلی بوده و در واقع به شکل‌های مختلف این ویتامین اشاره می‌نماید در واقع ویتامین D یک ویتامین محلول در چربی است که به هفت شکل مختلف در طبیعت وجود دارد. دو فرم مهم این ویتامین که در سلامت انسان نقش اساسی را بازی می کنند عبارتند از:

ویتامین D2 که توسط گیاهان تامین می شود و ویتامین D3 که توسط پوست بدن انسان ، زمانیکه در معرض نور مستقیم آفتاب قرار می‌گیرد، در بدن ساخته می‌شود.

عملکرد ویتامین D در بدن انسان

نقش اصلی ویتامین D حفظ تعادل سطح کلسیم و فسفر خون در بدن می‌باشد. در واقع ویتامین  D به بدن کمک می‌کند تا با جذب بهتر و بیشتر کلسیم، باعث استخوان سازی و استحکام هرچه بیشتر استخوان ها گردد.

از طرفی ویتامین D می‌تواند بدن را در برابر آرتروز، فشارخون بالا، سرطان، دیابت نوع2، مولتیپل اسکلروزیس ( MS ) و سایر بیماری‌ها محافظت نماید. ویتامین D همچنین موجب تقویت سیستم ایمنی بدن می‌شود.

نقش ویتامین D در بدن مادران باردار

تحقیقات نشان داده است که خطر ابتلا به پره اکلامپسی یا همان نوعی از فشار خون که مادر باردار بدون هیچ سابقه قبلی، در طی بارداری دچار آن می‌شود، (مسمومیت بارداری) در مادران بارداری که طی 26 هفته اول بارداری با کمبود ویتامین D مواجه بوده اند، افزایش می‌یابد.

ویتامین D نقش مهمی در رشد ابتدایی مغز جنین دارد و کاهش آن در دوره جنینی می‌تواند با اختلال بیش فعالی همراه باشد، از این رو مصرف ویتامین D در دوران بارداری خطر ابتلا به اختلال کم توجهی و بیش فعالی درکودکان (ADHD) را کاهش می‌دهد.

مادران بارداری که از کمبود ویتامین D، رنج می‌برند احتمالا در زمان زایمان طبیعی، درد بیشتری را نیز تجربه خواهند کرد. نوزاد این مادران اغلب با وزن کم متولد خواهند شد.

منابع ویتامین D

مهمترین منبع دریافت ویتامین D، قرار گرفتن در معرض تابش نور مستقیم خورشید، بدون هیچ واسطه‌ای است. یعنی نوری که از شیشه پنجره به پوست می‌رسد، به هیچ عنوان خاصیت درمانی در این رابطه را ندارد. 

در این فرآیند پس از تابش نور خورشید به سطح پوست، این انرژی طی فعل و انفعالاتی در سطح سلول‌های پوست، به ویتامین D تبدیل می‌شود. پس از آن به کبد و کلیه‌ها منتقل شده و در آنجا به ویتامین D فعال تبدیل می‌گردد.

تحقیقات نشان می‌دهد روزانه ده دقیقه قرار گرفتن در برابر نور آفتاب می‌تواند از کمبود ویتامین D جلوگیری نماید. ولی متاسفانه امروزه به علت سبک زندگی آپارتمان نشینی و عدم امکان استفاده از نور مستقیم خورشید

با  شیوع بالای کمبود ویتامین Dمواجه هستیم. به همین دلیل سعی شده است مواد غذایی، با ویتامین D غنی‌شوند و همچنین مصرف مکمل‌های حاوی ویتامین D، در سنین مختلف توصیه شود.

از جمله غذاهایی که منابع غنی از ویتامین D را دارا هستند و به مادران باردار برای مقابله با کمبود ویتامین D در دوران بارداری توصیه می‌شود،‌ می‌توان به موارد زیر اشاره کرد :

زرده تخم مرغ، پنیر، غلات و حبوبات، سیب زمینی پخته، موز، لوبیا، گوشت سینه مرغ، جگر گاو، بلغور جو دوسر، ماهی قزل آلا، دانه های آفتابگردان، اسفناج، آب گوجه فرنگی، ماهی تن، سبوس گندم،کره بادام زمینی، گردو، دانه های سویا، سیر، گل کلم، خردل، کرفس، کلم، قارچ، مارچوبه، کلم بروکلی، کلم پیچ، خربزه، روغن ماهی، برگ چغندر و شیرهای فرآوری شده.

مقدار مورد نیاز ویتامینD در دوران بارداری

طبق آمار اعلام شده 85 درصد مادران باردار در سراسر کشور در معرض کمبود و یا دچار کمبود ویتامین D در دوران بارداری هستند.

برهمین اساس، طبق دستورالعمل کشوری در مورد مکمل یاری با ویتامین D، به مادران باردار توصیه می شود که ازهمان ابتدای بارداری تا هنگام زایمان، روزانه 1000  واحد ویتامين D مصرف نمایند.  این مقدار ویتامين می‌تواند به صورت مجزا و یا از پایان هفته شانزدهم بارداری در قالب مولتی ویتامين (به شرطی که حاوی 1000 واحد ویتامین D باشد)  در دوران بارداری مورد استفاده قرارگيرد.

توجه داشته باشید که، میزان مصرف  ویتامین D در دوران بارداری باید به حد کافی باشد؛ چرا که استفاده زیاد آن ‌برای بدن مضر است. دوز پیشگیرانه در نظر گرفته شده یعنی 1000 واحد روزانه کاملا بدون عارضه می‌باشد.

منبع:

1-دستورالعمل کشوری مکمل یاری با ویتامین D

2- http://www.who.int

3-https://www.mayoclinic.org

4-https://www.mayoclinic.org

5-https://www.ncbi.nlm.nih.gov

PN:0044