بارداری برای خانمهای مبتلا به دیابت غیرممکن نیست. مادران مبتلا به دیابت نیازمند مراقبتهای بیشتری در ایام بارداری هستند. در واقع برای تجربه یک بارداری سالم، لازم است مراقبتهای پیش از بارداری در کنار مراقبتهای دوران بارداری در خانمهای مبتلا به دیابت به دقت دنبال شوند.
به هنگام ابتلای مادر به دیابت، آن‌چه می‌تواند سلامتی مادر و جنین را به خطر اندازد؛ سطح قندخون بالا و کنترل نشده مادر در این ایام است. افزایش سطح قندخون در دوران بارداری می‌تواند ناشی از ابتلای مادر به دیابت بارداری نیز باشد.
بارداری و دیابت هر دو می‌توانند سلامتی مادر مبتلا به دیابت را به خطر اندازند. بنابراین کنترل و تنظیم قندخون از جمله اصلی‌ترین مراقبتهای پیش از بارداری در زنان دیابتی است. فیتولند در ادامه به بیان نکات مهم در زمینه دیابت و بارداری و خطرات احتمالی ناشی از عدم کنترل صحیح قندخون برای آگاهی بیشتر و تجربه یک بارداری سالم برای خانمهای دارای دیابت می‌پردازد.
از دیابت ملیتوس چه می‌دانید؟
دیابت ملیتوس که اغلب با همان نام دیابت شناخته‌شده است، به علت اختلال در عملکرد انسولین ایجاد می‌شود. انسولین قند (گلوکز) را از خون به سلول‌های بدن می‌برد که قندها در سلول به انرژی تبدیل میشوند. متخصصان اغلب به دیابتی که قبل از بارداری وجود داشته است “دیابت پیش از بارداری” می‌گویند.
اگر بدن انسولین کافی تولید نکند و یا نتواند پاسخ مناسبی به آن بدهد، گلوکز نمی‌تواند به سلول‌ها وارد شود و در خون باقی می‌ماند؛ درنتیجه سطح قند موجود در خون افزایش می‌یابد. سطوح بالای قند خون باعث آسیب به بدن و مشکلات جدی برای سلامتی، مانند بیماری قلبی، مشکلات بینایی و بیماری کلیه می‌شود. به همین منظور مراقبتهای پیش از بارداری در زنان دیابتی حائز اهمیت است.
دیابت پیش از بارداری چگونه بر مادر اثر می‌گذارد؟
اگر مراقبتهای پیش از بارداری برای خانمهای دارای دیابت به‌خوبی انجام نشود و درنتیجه دیابت به‌درستی کنترل نگردد، در معرض خطر بیشتری برای عوارض دیابت بارداری هستند. مشکلات زیر ممکن است در خانمهای بارداری که دیابت دارند اتفاق بیفتد:
- نقص‌های هنگام تولد
- فشارخون بالا
- هیدروآمینوس: به شرایطی می‌گویند که در آن مقدار مایع آمنیوتیک در کیسه آمنیوتیک یا همان کیسه آب (که جنین را در بر گرفته) افزایش می‌یابد. این وضعیت می‌تواند سبب زایمان زودرس شود.
- ماکروزومیا (جنین بسیار درشت): در این شرایط جنین، قند بسیار زیادی از مادر می‌گیرد و این امر باعث رشد بیش از حد جنین می‌شود. نوزاد با وزن بالا، سبب سخت شدن زایمان شده و احتمال عمل سزارین را افزایش می‌دهد.
دیابت پیش از بارداری چگونه بر جنین اثر می‌گذارد؟
نوزادانی که از مادران دارای دیابت متولد میشوند ممکن است، سطح پایین قند خون، مشکلاتی در تنفس و زردی (یرقان) داشته باشند. بیشتر نوزادان پس از تولد مشکل خاصی ندارند با این‌حال برخی از آنان امکان دارد در بخش مراقبتهای ویژه‌ی نوزادان (NICU) نگهداری شوند. خبر خوب این است که با مدیریت وضع دیابت خود و بررسی شرایط بارداری برای مادران دارای دیابت می‌توانید احتمال این خطرها را کاهش دهید.
اگر دیابت داشته باشم و بخواهم باردار شوم، باید وضعیتم را به پزشک یا مشاورم اطلاع دهم؟
بله، در بارداری برای خانمهای مبتلا به دیابت، کنترل سطح قند خون بسیار مهم است؛ لذا پزشک متخصص یا ماما به شما کمک می‌کنند که اگر هنوز باردار نیستید تا قبل از آن وضعیت قند خونتان را کنترل نمایید. برخی از مشکلاتی که به دلیل قند خون بالا برای نوزاد ایجاد میشوند زمانی اتفاق می‌افتند که اندام‌های نوزاد در حال رشد و تکامل است؛ یعنی در 8 هفته اول بارداری که معمولاً در این زمان شما هنوز متوجه بارداری خود نیستید.
کنترل سطح قند خون نیازمند تغییر در داروها، رژیم غذایی و فعالیت بدنی است. بنابراین سنجش و کنترل قندخون از جمله مهم‌ترین مراقبتهای پیش از بارداری محسوب می‌شود.
مادران باردار چگونه در دوران بارداری دیابت خود را کنترل کنند؟
در دیابت و بارداری، شما می‌توانید سطح قند خونتان را با داشتن رژیم غذایی صحیح در بارداری، فعالیت بدنی کافی و دریافت داروهایی که متخصص برای شما تجویز کرده است کنترل نمایید. به‌منظور بارداری سالم برای خانمهای دارای دیابت احتمالاً به ویزیت بیشتری با پزشک نیاز خواهد بود؛ زیرا پزشک برای کنترل بهتر قند خون و انجام سایر آزمایش‌های لازم، جلسات متعدد و با فاصله کمتری به منظور مراقبتهای دوران بارداری برای ایشان تنظیم می‌کند.
پزشک چگونه متوجه می‌شود که قند خون به‌خوبی کنترل‌شده است؟
با استفاده از آزمایش خون و بررسی سطح فاکتوری به نام “هموگلوبین A1C” می‌توان چگونگی پیشرفت شما و چگونگی کنترل سطح قند خونتان طی 6-4 هفته گذشته را تخمین زد.
آیا بارداری بر سطح قند خون مادر اثر می‌گذارد؟
خانمهای دارای دیابت در طول بارداری بیشتر در معرض افت قند خون یا هیپوگلیسمی هستند. هیپوگلیسمی زمان‌هایی اتفاق می‌افتد که شما به اندازه کافی غذا میل نکنید، تعداد وعده‌های غذایی روزانه را حذف نمایید، غذای خود را در زمان‌های معین میل نکنید و یا ورزش شدید داشته باشید. مطمئن شوید شما و افرادی که با شما زندگی می‌کنند راجع به اقدامات لازم در صورت مشاهده علائم هیپوگلیسمی اطلاعات کافی داشته باشند. این علائم عبارت‌اند از: سرگیجه، لرزش،گرسنگی ناگهانی، تعریق و خستگی.
رژیم غذایی چگونه در بارداری برای مادران دارای دیابت تأثیر می‌گذارد؟
داشتن رژیم غذایی متعادل و سالم یک اصل بسیار مهم در هر بارداری است. زیرا رشد جنین وابسته به غذایی است که شما میل می‌نمایید. در بارداری برای خانمهای مبتلا به دیابت، رژیم غذایی حتی بیش از سایرین اهمیت دارد. یک رژیم کنترل نشده، منجر به بالا رفتن یا پایین آمدن شدید قند خون می‌شود. پس در بارداری و دیابت از یک برنامه تغذیه غنی و کافی بهره ببرید.
فعالیت بدنی چه اثر مثبتی بر بارداری دارد؟
در مراقبتهای قبل از بارداری برای افراد دیابتی، فعالیت بدنی به حفظ قند خون در محدوده نرمال کمک می‌کند. همچنین فواید بسیار دیگری مانند: کنترل میزان افزایش وزن در باردرای، افزایش سطح انرژی، بهبود وضعیت خواب، کاهش کمردرد، کاهش یبوست و نفخ نیز دارد.
آیا مادران باردار مبتلا به دیابت در این دوران نیاز به مصرف انسولین برای کنترل دیابت دارند؟
اگر برای کنترل دیابت خود قبل از بارداری از انسولین استفاده می‌کردید، احتمالاً دوز انسولینی که قرار است در بارداری دریافت کنید افزایش می‌یابد. استفاده از انسولین در بارداری برای سلامت شما و جنین مشکلی ندارد. اگر قبل از بارداری از پمپ انسولین استفاده می‌کرده‌اید، احتمالاً پس از بارداری نیز می‌توانید از آن استفاده نمایید. گاهی اوقات شاید نیاز باشد نحوه مصرف انسولین را به تزریق تبدیل کنید.
اگر سطح انسولین را به‌وسیله داروهای خوراکی کنترل می‌کنید، ممکن است طی بارداری، پزشکتان نوع یا دوز داروهای دریافتی را تغییر دهد.
دیابت چگونه بر زایمان تأثیر می‌گذارد؟
مصرف داروهای کنترل قندخون و یا برخی عوامل دیگر می‌تواند سبب زایمان زودرس یا جلو افتادن زایمان شود. خصوصا اگر در طی بارداری مشکلی مادر یا جنین او را تهدید کند. به هنگام زایمان، قند خون مادر به صورت مرتب و تقریبا هر ساعت بررسی می‌شود و در صورت نیاز، به مادر انسولین ترزیق می‌شود. اما اگر مادر مبتلا به دیابت پیش از این، از پمپ انسولین استفاده کند؛ در صورت نیاز به هنگام وضع حمل نیز از پمپ انسولین برای کنترل قندخون او استفاده می‌شود.
در صورت داشتن دیابت می‌توانم به نوازدم شیر بدهم؟
نکات لازم در بارداری برای خانمهای دارای دیابت ذکر شد؛ اما در رابطه با شیردهی، پژوهش‌های انجام‌شده شیر دادن به نوزاد را مخصوصاً به مادرانی که دیابت دارند، به‌شدت توصیه می‌کنند. شیردهی بهترین مواد غذایی جهت سلامت نوزاد را تأمین نموده و برای سلامتی مادر نیز مفید است. شیردهی به نوزاد باعث کاهش وزن سریع‌تر پس از بارداری و بازگشت سریع‌تر رحم به اندازۀ قبل از بارداری می‌شود.
سخن پایانی
بارداری برای خانمهای مبتلا به دیابت می‌تواند مانند سایر مادران باردار بسیار لذت‌بخش باشد. مادران مبتلا به دیابت تنها به مراقبت‌ها و پایش‌های سلامتی بیشتری نیاز دارند. ابتلا به دیابت، مصرف انسولین و یا داروهای کنترل کنندۀ قندخون به تنهایی موجب به خطر انداختن سلامتی بارداری نمی‌شوند. بلکه عدم رعایت رژیم غذایی مناسب در دوران بارداری، سطح قندخون کنترل نشده و تحت نظر پزشک نبودن می‌تواند سلامتی مادر و جنین را به خطر اندازد.
توصیه می‌کنیم جهت کسب اطلاعات بیشتر بخش‌های زیر را در فیتولند و زیر نظر متخصصین تغذیه فیتولند دنبال نمایید.
برنامه رژیم غذایی دوران بارداری
برنامه رژیم غذایی کاهش وزن پس از بارداری
برنامه رژیم غذایی دوران شیردهی
منبع:
PN:0280
سلام. خانم‌هایی که دیابت دارن در بسیاری از زمینه‌ها نیاز به مراقبت ویژه دارن. ممنون از مقالات خوبتون
واقعا مفید بود مرسی از فیتولند
مطالب بسیار مفید مرسی از شما
خیلی خوب و مفید بود مرسی از سایت خوبتون
خانم‌هایی که قصد بارداری دارند باید از همه لحاظ تحت کنترل باشند. مخصوصا دیابت که بسیار مهمه هم برای مادر و هم نوزاد