دلیل یبوست و راه‌های درمان یبوست یک پرسش پرتکرار است. یبوست می‌تواند در اثر داشتن رژیم غذایی نادرست، نداشتن سبک زندگی سالم، استرس، اضطراب، افسردگی، مصرف پاره‌ای از داروها و مکمل‌ها، دیابت، سندروم روده تحریک پذیر و برخی عوامل پزشکی دیگر ایجاد شود. از جمله درمان طبیعی یبوست می‌توان به اصلاح رژیم غذایی و حذف عوامل استرس‌زا اشاره کرد.
یبوست را کاهش حرکات روده و یا مشکل دفع مدفوع تعریف می‌کنند. خوردن برخی از غذاها می‌توانند به بهبود حرکات روده و رفع یبوست کمک کنند. در این مقاله چگونگی جلوگیری از یبوست و درمان طبیعی آن را مورد بررسی قرار خواهیم داد. با ما همراه باشید.
علائم یبوست چیست؟
الگوی اجابت مزاج هر فرد با فرد دیگر متفاوت است. افرادی که به یبوست مبتلا هستند؛ معمولا کمتر از 3 بار در هفته اجابت مزاج دارند. یبوست یک مشکل بسیار رایج است. به طوری که در ایالات متحده از هر 100 فرد بزرگسال 16 نفر به یبوست مبتلا می‌باشد. خطر ابتلا به یبوست با افزایش سن افزایش می‌یابد. در ایالات متحده در افراد بالای 60 سال از هر 100 نفر تقریبا 33 نفر دارای علائم یبوست میباشند.
رایج‌ترین علایم قابل مشاهده برای یبوست را می‌توان این چنین دسته‌بندی کرد:
- ورم در ناحیه شکم
- مدفوع سخت، خشک یا ناصاف
- ناتوانی در دفع مدفوع به طور کامل
- درد و ناراحتی در هنگام حرکات روده
- مدفوع تکه تکه مانند سنگهای کوچک
- از دست دادن اشتها به دلیل احساس سیری مداوم
- برخی از افراد ممکن است رگههای کوچک از خون قرمز روشن در مدفوع یا در کاغذ توالت هنگام تمیز کردن ناحیه مشاهده کنند.
فیتولند در این مقاله 14 نوع غذا که در بهبود حرکات روده، رفع یبوست و درمان یبوست شدید موثر هستند را معرفی می‌کند. روده هر فرد نسبت به غذاهای مختلف، پاسخ متفاوتی میدهد. اما مصرف غذاهای طبیعی و سالم که در زیر بیان می‌شود؛ می‌تواند به درمان طبیعی یبوست کمک کند.
اگر نگران یبوست کودک خود هستید؛ فیتولند مطالعه مقاله بهترین درمان یبوست کودک را به شما پیشنهاد می‌کند.
آب
کم آبی بدن شایع‌ترین دلیل یبوست است. نوشیدن مقدار مناسب آب در طول روز می‌تواند به آسان شدن دفع مدفوع و برطرف شدن علائم یبوست کمک کند. بنابراین نوشیدن آب کافی اولین درمان طبیعی یبوست می‌باشد. هنگامیکه بدن دچار کمآبی شود، رودهها با جذب آب بیشتر از مدفوع، باعث خشک، سخت و ناصاف شدن آن می‌شوند. این مطلب منجر به بروز یبوست می‌شود.
ماست و دوغ
بسیاری از محصولات لبنی مانند ماست و دوغ شامل میکرواورگانیسم‌های شناخته شده میباشند. پروبیوتیکها ترکیباتی حاوی باکتری‌‌های مفید هستند که برخی از آن‌ها در بهبود سلامت رودهها و نرم کردن مدفوع موثر میباشند.
محققان در سال 2014 نوعی ماست پروبیوتیک بدون طعم و حاوی پروبیوتیک‌هایی برای درمان و رفع یبوست را مورد مطالعه و بررسی قرار دادند. ایشان دریافتند که خوردن 180 میلیلیتر از این ماست هر روز صبح به مدت 2 هفته به حرکت رودهها در افراد مبتلا به یبوست مزمن کمک کرده و در درمان یبوست شدید بسیار موثر می‌باشد.
حبوبات
اکثر حبوبات مانند لوبیا، عدس، نخود و ….. دارای مقادیر بالایی فیبر و مواد مغذی میباشند. فیبر در هضم کامل غذا و جلوگیری از یبوست بسیار موثر است. مصرف فیبر بیشتر یک راه‌حل برای درمان طبیعی یبوست می‌باشد.
مطالعهای در سال 2017 در ایالات متحده نشان داد که؛ مصرف 100 گرم حبوبات پخته در روز حدود 26 درصد از مقدار فیبر روزانه مورد نیاز بدن را تامین کرده و برای درمان طبیعی یبوست بسیار مفید است. هم‌چنین 100 گرم حبوبات حاوی مقادیر قابل توجهی از مواد مغذی دیگر مانند پتاسیم، فولات، روی و ویتامین B6 می‌باشد.
سوپ سبک
خوردن سوپ سبک مغذی بوده و هضم آن نیز آسان است. مصرف مایعات گرم و غذاهای آبکی، به تامین آب بدن کمک کرده و از سخت و متراکم شدن مدفوع جلوگیری می‌کند.
آلو
آلو و آب آلو در درمان طبیعی یبوست در بسیاری از نقاط جهان مورد استفاده قرار میگیرد. آلو حاوی مقادیر زیادی مواد مغذی، فیبر و ترکیبات فنلی و سوربیتول بوده و در بهبود عملکرد دستگاه گوارش و حرکات روده مفید است. بر اساس یک مطالعه در سال 2014، مصرف 100 گرم آلو یا حدود 10 عدد آلو در روز، حرکات روده را افزایش داده و در رفع یبوست در افراد مبتلا بسیار موثر می‌باشد.
سبوس گندم
استفاده از سبوس گندم یکی دیگر از درمان‌های طبیعی یبوست است که بسیار رایج می‌باشد. سبوس گندم غنی از فیبر نامحلول است و به حرکت مواد در روده سرعت میبخشد. هم‌چنین برپایه مطالعهای که در سال 2013 انجام شد؛ داشتن صبحانهای حاوی غلات و سبوس گندم، هر روز و به مدت 2 هفته، در بهبود عملکرد رودهها و رفع دلیل یبوست بسیار مفید می‌باشد.
کلم بروکلی
کلم بروکلی حاوی مادهای به نام “سولفورافان” است که به سهولت گوارش و محافظت از رودهها کمک می‌کند. هم‌چنین سولفورافان می‌تواند از رشد بیش از حد برخی از میکرواورگانیسم‌های مانع هضم و گوارش سالم غذا، جلوگیری کند.
بر اساس مطالعات، افرادی که به مدت ۴ هفته 20 گرم کلم بروکلی خام یا 20 گرم جوانه یونجه را روزانه مصرف کنند، دارای حرکات سریعتر رودهای شده و کمتر علائم یبوست در آن‌ها مشاهده می‌شود.
سیب و گلابی
سیب و گلابی حاوی ترکیبات متعددی از جمله فیبر، سوربیتول و فروکتوز هستند که در بهبود هضم غذا بسیار موثرند. از طرفی این میوهها حاوی سطوح بالایی از آب هستند که به جلوگیری از یبوست کمک می‌کنند. یکی از راه‌های درمان یبوست مصرف این دو میوه ارزشمند به صورت خام و به همراه پوست آن‌ها است.
انگور
انگور میوهای است که نسبت پوست آن به گوشتش بیشتر است. در نتیجه سرشار از فیبر بوده و مقدار زیادی آب نیز در بافت خود دارد. وجود آب و فیبر هر دو در درمان یبوست شدید بسیار مفید و موثر است.
کیوی
به طور متوسط هر 100 گرم کیوی حدود 2 تا 3 گرم فیبر دارد. این فیبر به افزایش حرکات روده و دفع مدفوع کمک می‌کند. کیوی حاوی آنزیمی به نام “اکتینیدین” می باشد که در بهبود حرکات دستگاه گوارش و درمان طبیعی یبوست بسیار موثر است. از طرفی حاوی فیتوکمیکالهایی است که برای هضم غذا مفید هستند.
تمشک و شاهتوت
تمشک و شاهتوت هر دو غنی از آب و فیبر هستند. بنابراین مصرف یک یا دو مشت تمشک و شاهتوت در روز می‌تواند به رفع یبوست کمک کند.
نان گندم کامل، غلات و ماکارونی
موادی که از گندم کامل یا سبوسدار تهیه شده باشند، دارای فیبر نامحلول هستند. برای بهره‌مندی بیشتر از مواد مغذی این محصولات بهتر است که آن‌ها را به صورت خام یا به آرامی پخته و مصرف کنید. علاوه بر نان گندم، غلات و حبوبات، آجیل و مغزها نیز دارای فیبر بالایی میباشند و مصرف روزانه آن‌ها را پیشنهاد می‌شود.
روغن زیتون و کتان
روغن زیتون و کتان به عنوان ملین عمل کرده و با افزایش حرکت رودهها به بهبود یبوست کمک می‌کنند. این روغنها دارای خواص آنتیاکسیدانی، ضد باکتری و ضد التهابی بوده و در بهبود هضم غذا نیز موثر هستند.
دلایل یبوست و راه‌های درمان یبوست:
طیف گستردهای از شرایط پزشکی و عوامل مختلفی از سبک زندگی وجود دارند که؛ می‌توانند باعث یبوست شوند. هم‌چنین رژیم غذایی نادرست مانند پرخوری کردن، مصرف غذاهای چرب، کم فیبر و …. از جمله عواملی هستند که فرد را در معرض یبوست قرار میدهند.
عادت‌هایی که می‌توانند خطر ابتلا به یبوست را افزایش دهند
برخی مسائل و عادت‌های رایج و ناسالم وجود دارند که می‌توانند به عنوان دلیل یبوست مطرح شوند. قطعا تغییر در این عادات و جایگزینی مناسب آن‌ها می‌تواند در رفع یبوست موثر باشد. برخی از این موارد عبارتند از:
- کم آبی
- استرس
- در سفر بودن
- نگه‌داشتن مدفوع
- تغییرات در رژیم غذایی
- به اندازه کافی ورزش نکردن
- به اندازه کافی و به موقع دستشویی نرفتن
برخی از داروها و مکمل‌های ایجاد کننده یبوست
داروها و مکملهایی که می‌توانند باعث یبوست شوند؛ عبارتند از:
- مخدرها
- مکمل آهن
- دیورتیکها
- آنتیاسیدها
- آنتیهیستامینها
- مکمل‌های کلسیم
- داروهای ضد تشنج
- داروهای ضد التهاب
- داروهای ضد سایکوز
- مسدود کنندههای کانال کلسیم
یبوست ممکن است از چند روز یا چند هفته تا ماه‌ها طول بکشد. معمولا یبوست کوتاه مدت، بر اثر عواملی نظیر شیوه زندگی و یا استفاده از داروهای یبوست‌زا ایجاد می‌شود. در این شرایط راه‌های درمان یبوست شامل ورزش منظم، در پیش گرفتن یک رژیم غذایی مناسب و مصرف آب کافی است.
یبوست مزمن مربوط به دستگاه گوارش، سوخت و ساز بدن و یا شرایط عصبی می‌باشد. برای درمان یبوست شدید علاوه بر راه‌های درمان ذکر شده مراجعه به پزشک و گرفتن درمان‌های تخصصی ضروری است.
شرایط پزشکی که می‌توانند باعث بروز یبوست شوند
برخی شرایط پزشکی می‌توانند باعث ایجاد یبوست شوند. ازجمله:
- دیابت
- زوال عقل
- شکاف مقعد
- سکته مغزی
- بیماری سلیاک
- پرولاپس رکتوم
- بارداری و زایمان
- تومورهای رودهای
- بیماری پارکینسون
- هیپرپاراتیروئیدیسم
- آسیب دیدگی نخاع
- اضطراب و افسردگی
- هیپرکلسمی و هیپوکلسمی
- مولتیپل اسکلروزیس یا MS
- IBS یا سندرم روده تحریکپذیر
برای مطالعه مقاله یبوست در بارداری و راه‌های درمان کلیک کنید.
درمان یبوست شدید
برخی از ملین‌های طبیعی مانند روغن کرچک، چای سنا، آلوئهورا و مکمل‌های سیترات منیزیم برای جلوگیری از یبوست مناسب هستند. اگر با تغییر در رژیم غذایی یا تغییر در شیوه سبک زندگی علائم یبوست برطرف نشد؛حتما این موضوع را جدی گرفته و با پزشک خود مشورت کنید.
انواع مختلفی از داروهای ملین نیز وجود دارند که برای درمان یبوست با تجویز پزشک می‌توانند مصرف شوند. مانند: مسهلهای آب نگهدار مانند هیدروکسید منیزیم (شیر منزی)، پلی اتیلن گلیکول، متیل سلولوز، کلسیم پلی کربوفیل و روانکنندهها مانند روغن‌های معدنی.
سخن پایانی
دلیل یبوست می‌تواند داشتن رژیم غذایی نادرست، استرس، اضطراب، افسردگی، مصرف پاره‌ای از داروها و مکمل‌ها، دیابت، سندروم روده تحریک پذیر و سایر عوامل پزشکی باشد. یبوست را کاهش حرکات روده و یا مشکل در دفع مدفوع تعریف می‌کنند. از راه‌های درمان یبوست می‌توان به اصلاح رژیم غذایی، حذف عوامل استرس‌زا، مصرف ملین‌های طبیعی و استفاده از مواد غذایی با فیبر کافی اشاره نمود. تمامی این شیوه‌ها برای جلوگیری از یبوست و پیشگیری نیز مناسب هستند.
منابع :
PN:0237